Altın demişken Macias’ın altın plakla ödüllendirilmiş şarkılarından Melisa’ya özel bir paragraf açalım. 1975’te Fransa’da yayınlandıktan sonra kısa süre sonra Türkiye’de de çıkan Melisa (Çeşitli arka yüzlerden Türkiye’ye düşen Je Vous Apporte La Nouvelle) 45’liği liste başı olmakla kalmamış, yine aynı adlı Macias uzunçaları da bizim listelerde zirveye oturmuştu. Dönemin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kurt Waldeim, Melisa’yla dünyanın dört bir yanına seslenmeye başlayan Enrico Macias’ı 1976’da ‘barış elçisi’ ilan etmişti.
Yağmurlu bir sonbahar akşamı dolmuşta Aşık Veysel’in sesinden, sazından dinleyip etkilendiği, melodisini yeniden yazdığı parça onun müzikal serüvenini başlatan yapıt olmuştur. Plağın bir yüzünde Olmasa (Güzelliğin On Para Etmez), arka yüzünde de Karacaoğlan’ın ‘Ölüm’üne yazdığı beste vardır. Tarih Mayıs 1969’dur. Erol Büyükburç’la, Tülay German’la başlayıp Barış Manço, Cem Karaca, Kardaşlar, Moğollar’la gelişen ‘Anadolu pop’a böylelikle yeni bir isim daha katılmıştır. Kentte doğup büyüyen kız, kırsalın şiiriyle ezgisini söylemek, gitarıyla Anadolu’yu taşımak istemektedir şehre. Türkü düzenlemeleriyle filizlenen Anadolu pop-folk kulvarına, besteleriyle yeni bir hava getirir Hümeyra.
Çok iyi gruptan çok iyi şarkı… ABDli rock grubu Toto’nun 1982’de grup üyeleri David Paich (tuşlular) ile efsane davulcu Jeff Porcaro tarafından yazılmış ve 1983’te önce Avrupa’da ardından Amerika kıtasında satışa çıkmış klasiği Africa’dan söz ediyoruz. ABD ile Kanada’da liste başı olan, Kanada, Yeni Zelanda ve Danimarka’da altın plak, ABD, İngiltere, Avustralya ve İtalya’da platin plak kazanan Africa, birkaç B yüzü ile dünyanın çeşitli yerlerinde satışa sunulmuştu.
Stayin' Alive, How Deep Is Your Love, You Shoud Be Dancing ve diğerleri... Hepsi çok sevildi ama Bee Gees deyince özellikle '78 kuşağı'nın aklına gelen ilk şarkı hep Tragedy oldu. 'Disco music'in en sıcak döneminde Barry, Robin, Maurice Gibb tarafından yazılmış şarkı, Altmışlar'dan beri müzik sahnesinin önemli aktörlerinden olmuş grubu tam anlamıyla zirveye taşıdı.
Mayıs 1978’de yayınlanan Safinaz albümünün kapağı için, Edirdahan üzerinde ‘Kahrolsun Yoz Müzik’ yazılı duvarın önünde fotoğraf çektirmiş, sert bir politik söylem sergileyeceğini ilan etmiş, Anadolu ezgilerine yer verirken temelde progressive rock doğrultusunda ilerleyeceğini açıklamıştır. Bir nevi ‘Anodulu rock opera’ olarak tanımlanan Safinaz, Karaca çizgisinin ne derece yoğun politikleştiğinin tipik örneğidir. Piyasanın ticari beklentilerine uygun olmayan içeriğine karşın cesaretle yayımlanan albümün kapağında müzikseverlere şunları söyler Karaca:
‘Zamansız’ bir şarkı daha; akustik gitarın taşıdığı müthiş balad… Mike Jagger ile Keith Richards’ın ortak yazdığı, Rolling Stones klasiği Angie. Jamaika’da kaydedilmiş, arka yüzüne Sliver Train parçası koyularak 1973’te yayınlanmış bu 45’lik birçok ülkede liste başı olmuş, ABD ile İtalya’da ‘altın plak’ kazanarak grubun tarihine adını altın harflerle yazdırmıştı.
60’ların sonu, 70’lerin başı; Anadolu pop yükselmektedir ama aranjman modası da aynı hızla devam etmektedir. Yerli popun ilk yıldızlarından Alpay 1970’e Fabrika Kızı adlı 45’likle girmiştir. Arka yüzde de Kolejli Kız şarkısı vardır. Aranjmana alışmış müzikseverler vurucu sözlerin altına yazılmış bestenin kimden alındığını merak etmiştir. Ama sanıldığı gibi aranjman değil, yerli bestedir Fabrika Kızı. O günden sonra genç bestecileri hep destekleyecek Alpay, 22 yaşındaki Bora Ayanoğlu’nun Fabrika Kızı’nı plak yapmıştır. Aksaray gibi işçi sınıfının gelip geçtiği bir semtte yaşayan Ayanoğlu 1969’da gazetede gördüğü, tütün saran işçi bir kadının fotoğrafından etkilenerek hazırlamıştır şarkıyı.
Bunlardan 1978 yapımı Rasputin’in grubun kariyerinde ve disco music tarihinde ağırlığı bambaşkaydı. Birçok ülkede farklı B yüzleriyle yayınlanan Rasputin’in Türkiye’de çıkan versiyonunda ‘arka yüz’ Painter Man’di. Grup, bu şarkıya 1978 tarihli Nightflight To Venus albümünde de yer vermişti.
1975, ‘Elektronik Türküler’ adlı uzunçaların yılıdır. Koray’ın arabesk arayışlarına bir süreliğine ara verip halk müziğine yöneldiği Elektronik Türküler projesi, daha önce piyasaya sürülmüş bir 45’likler toplaması değildir. Düzenlemelerin Erkin Koray tarafından yazıldığı yapıttaki sekiz parça arasında, yedi dakika 40 dakika süren progressive-folk arayışı Cemalım büyük ilgiyle karşılanmıştır.
Albümde yer alan Summer Wine’ın Erol Bilem ile Bilgesu Erenus yorumu çok tutulur ve unutulmazlar arasında yer alır. Bu meşhur Nancy Sinatra-Lee Hazlewood düetinin Türkçe yorumundaki kadın vokalin yıllarca Lale Akat olduğu sanılsa da düete Bilgesu Erenus’un katıldığı doğrulanmıştır.
Kıbrıs’tan gelen Ferahzat Gürsoy’un da (1943) katılımıyla Sıla 4 geleneksel parçaların, düzenlemelerin, derlemelerinin yanında bestelerini de plak haline getirme olanağını yakalayarak az zamanda çok mesafe alır… Kıbrıs Barış Harekatı başlamıştır. Türkiye’de radyolar gece gündüz Sıla 4’ün Kıbrısım adlı parçasını çalarken, onları bilmeyenler şarkıyı kimin söylediğini merak etmektedir. Kıbrıs gündemdedir ya, Sıla 4’ün bağlı olduğu şirket eski parçalardan Kıbrısım’la Kıbrıs Gelini’ni bir araya getirip yeni bir 45’lik halinde piyasaya sürer. Plak beklentinin üzerinde ilgi görür ve Sıla 4 popüler hale gelir…
Tülay German, Anadolu Pop’un ilk adımı, ilk şarkısı diye değerlendirilen Burçak Tarlası’nı 1963-64 kışında o günlerin en meşhur lokallerinden Çayhane’de söylemeye başlar. Parçanın düzenlemesini Erdem Buri yazmıştır. Burçak Tarlası’nı dinleyenler ikiye ayrılır; gayet alaturka olduğunu iddia edip protestoya kalkışanlar ile ayağa fırlayıp hararetle alkış tutanlar.
Shoking Blue 1967’de kurulmuş Hollandalı bir grup. 1969 yazında çıkardıkları 45’liğin ilk şarkısı Venus (arka yüzü Hot Sand) onları öyle yerlere getirdi ki, büyük olasılıkla kendileri bile hayal edememişti böyle büyük bir başarıyı. Grubun kurucusu Robbie Van Leeuwen bestesi olan Venus, Billboard listesinde ilk sıraya yükselirken, aynı başarıyı Türkiye dahil birçok ülkede tekrarladı.
The Days of Pearly Spencer ilk bestelendiğinde bir balattı. Londra’da kaydedilirken üzerinde çok oynandı, temposu arttırıldı, yaylılar eklendi. Stüdyoya dışarıdaki bir kulübeden telefon hattı çekilerek, parçada yer alan telefon bölümünde özgün ses yakalandı… Parçaya çok güvenen şirket, iyi para harcayarak sokaklarda, otobüslerde, basında reklamını yaptı. BBC ise, denizlerde dolaşan korsan radyo Radio Caroline’de çalıyor diye şarkıya sansür uyguladı ve yayınlamadı.
Telife para ödenmediği, erken davrananın şöhreti bulduğu günlerde, Yunan yorumcu Stelio Kazanjidis’in Efiye Efiye (beste: V. Vasiliadi, Pithagora) şarkısını 1969’da Duyduk Duymadık Demeyin adıyla ve Sezen Cumhur Önal’ın sözleriyle plak yapmış (arka yüz Uzaklaşma Benden Öyle) ve çok satmıştı. Birkaç korsan 45’liği yapılan Duyduk Duymadık Demeyin haftalarca listelerin üst sıralarında dolaşmış, şarkının büyük popülaritesini gören yapımcılar Stelio Kazanjidis’e Yunanca-Türkçe söylettikleri yorumu (Feridun Ersin Orkestrası çaldı kayıtta) Türkiye’de piyasaya sürmüştü.
Carlos’un Lady Laura (beste: Roberto Carlos ile Erasmo Carlos) şarkısının bu görkemli kariyerde önemli yeri var. Onu ve kardeşlerini zorluklar içinde büyütmüş annesi Laura Moreria Braga’ya 1978 yılında armağan etmiş Lady Laura’yı. Şarkı kısa sürede patlamış, Latin Amerika’da 20 hafta liste başı kalmış ve yıl içinde bir milyondan fazla plak (arka yüzü La Primera Vez) satmış. Madam Laura 2010’da 91 yaşındayken yaşamını yitirince, oğlu Roberto cenaze töreninde gözyaşları içinde Lady Laura’yı seslendirerek annesini uğurlamış.
Kan ve Gül liste başı olmuş, çok sevilmiş ve o gün bugündür sevilmeye devam etmişti. İskender Doğan daha sonra Menekşenin Moru, Mahizer gibi dillere düşen parçalar da yapmıştı ama simge şarkısı olarak Kan ve Gül belleklere çakılmıştı. Aslında 45’liğin A yüzüne, İskender Doğan’ın Aşık İhsani’nin sözlerine yazdığı Hepsi Bizim bestesi konulmuş, dönemin politik ortamında lokomotif olacağı hesaplanmıştı. Oysa, B yüzündeki Kan ve Gül patlamış ve çok satmıştı.
Eşini trafik kazasında yaşamını yitirdiği günlerde yazdığı Sensiz Saadet’in sözleri Altın Güfte ödülünü almış ve bestesini Zeki Müren’in yapması kararlaştırılmıştı. Ancak anlaşmazlık doğunca Güvenir besteyi yazmış ve Gönül Yazar seslendirmişti. Plak satış rekorları kırarken daha sonra Yaşar Güvenir’in kendisi de şarkıyı yorumlamıştı.
Birçok yerli filmde kullanılan, ayrıca TRT’nin siyah-beyaz günlerinde teknik aksaklık yaşanınca ekrana gelen o ünlü necefli maşrapa görüntüsüne sürekli eşlik eden, yine birçok programın jeneriğinde yer alan Denizaltı Rüzgarları, TRT Ara Müzikleri 2 albümüyle de müzikseverlere ulaştırılmıştı. O dönemin psychedelic arayışlarının simge yapıtlarından olan şarkının kayıtlarında, Attila Özdemiroğlu moog, Oğuz Durukan bas gitar, Arif Sağ bağlama, Okay Temiz vurmalılar çalmıştı…
Anadolu popun yerini arabeske bıraktığı günlerdi. Her iki akımdan da tatlar taşıyan Deli Etme Beni Aşk 45’liği (arka yüz Neden Ayrıldık) Tülay’ı zirveye taşıyan plak oldu. Yerli popa katkısı büyük olan Bora Ayanoğlu’nun bestesine Tülay’ın yazdığı sözlerden oluşan Deli Etme Beni Aşk’ın düzenlemesi de Esin Engin’e aitti.
Müzik listelerinde Velet 'Roman Olur Yazsam Seniİ' ile birinci, Simge 'Önümüz Yaz'la ikinci, Zeynep Bastık 'Kör Sevdam'la üçüncü oldu.
Türkiye´nin büyük kentlerinde yayında olan radyo kanallarının geniş listesi
Norm Ender ile Ebru Gündeş “Bir Çift Göz” isimli şarkıda bir araya geldi. Söz ve müziği Norm Ender’e ait olan “Bir Çift Göz”, arabesk ruhunu hip hopla harmanlıyor.
İngiliz müzik medyası, Rolling Stones grubunun yeni albüm için stüdyoda çalışmaya başladığını, elemanların ilerlemiş yaşlarına karşın kapsamlı bir turun da planlarının yapıldığını yazıyor. Haberlerde Mick Jagger ile arkadaşlarının Londra'daki Metropolis Studios'ta on üç şarkıyı tamamladığı bilgisi yer alıyor. Gruba yakın bir kaynağın ilettiği bilgi de şöyle: "Başlangıçta, büyük ABD turnesini bu yaz İngiltere ve Avrupa'ya getirme planları vardı, ancak organizatörler uygun tarihler bulamadı. Bu yüzden Stones yeni albüme odaklanmak için stüdyoya dönmeye karar verdi"
Duman grubu, geçen yıl yayınladığı son albümleri Kufi’yi plak formatında da müzikseverlere sundu. 16 şarkıdan oluşan albümün plak formatı için özel olarak 'master’ı yapılan yapıt 'duble' halde satışa çıktı. Sınırlı sayıda basılan çift plak analog ses yapısı içeriyor.
Bizde de bir dönem çok sevilmiş İngiliz müzisyen Chris Rea (vokal, tuşlular, gitar) havaalanında toprağa ayak bastıktan sonra karısını arayıp 20 dakika sonra evde olacağını söylüyor ve arabasıyla yola koyuluyor. Kullandığı yol Londra’nın ünlü M4 otobanı; akıcılığıyla ünlü. Ancak, o anda adeta otoparka dönüşmüş gibi; taşıtlar milim milim ilerleyebiliyor. Chris Rea direksiyonda düşüncelere dalıyor ve hayatı film şeridi gibi gözlerinin önünden geçmeye başlıyor.Hayaller, anılar, düşünceler, pişmanlıklar… Metafor hazır; hayatın geriye dönüşü yasak yolu ölüme doğru akıp gidiyor…
Yerli müzikte Dönmüyor Giden ile Tarkan birinci, Zeynep Bastık 'Kör Sevdam'la ikinci, Simge 'Önümüz Yaz'la üçüncü oldu.
Rock ve müzik tarihinde bugün neler yaşandı? İşte tarihin sayfalarından birkaç önemli not:
Genç yaşına karşın uzun yıllardır rap müzikle uğraşan ´sinemamuzik.com´ okuru Emre Onaran sitemiz için rap şarkı yazdı. Yapıtını arkadaşı Uygar´la (Ragyu) birlikte seslendiren Emre Onaran´ın (Sürgün) videosu fotoğrafı tıklayınca:
Turgay Başyayla’nın sunumu ve amatör/profesyonel yarışmacıların katılımıyla gerçekleştirilen "Sen Türkülerini Söyle" programı bugün 23.00'te TRT Müzik'te.
Naz Koçaş, best of'unu Stig'in şarkılarından yaptı:
İsmi Açık Hava Tiyatrosu; halkın ağzında Harbiye Açıkhava; kartvizitinde ise ‘Türkiye’nin Müzik Mabedi’ yazılı. Hem ülke, hem dünya kültür tarihinde bir Royal Albert Hall, Madison Square Garden, Olympia kadar önemli ve değerli bir amfitiyatro. Kent mimarisi için de önemli merkez. Batılı örneklerine benzer şekilde bir eğlence vadisinin ortasında bulunuyor. En üstte Hilton, biraz altında, günümüzde adı İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı olmuş meşhur Spor ve Sergi Sarayı, Açıkhava Tiyatrosu, Küçük Çiftlik Park lunaparkı ve ismi sürekli değişen stadyum…
Uncut dergisi 2010'dan bugüne yayınlanmış en iyi 50 albümü saptadı.