MÜZİK YAZARLARINA GÖRE YERLİ GRUP VE ORKESTRALARIN 'ŞEREF TABLOSU'
Öyle bir ülkede yaşıyoruz ki; ecdadın eserleri şöyle dursun, daha on yıl öncesinde müzik adına neler üretildiğini anımsayanlar bile çok az. Arşivi, kaydı ciddiye almayan bir memlekette yalan yanlış tutulan tarih de cabası...
Böyle hazin tablo karşısında, müzik yazarlarına Türkiye’de müzik üretmiş en iyi grup ve orkestraları sorarak, bellek tazeleyerek tarihe sağlam bir çivi çakalım, genç müzikseverlere yeni pencereler açalım istedik.
Araştırma ‘bütün zamanlar’da kurulmuş, zamanla dağılmış ya da bugüne ulaşmayı başarmış popüler grup ve orkestraları içeriyor.
Neden grup ve orkestraları ayrı değerlendirdiğimizi soran olabilir. Grupta aynı dünya görüşü, hedef, müzikal tat, fikir gibi ortak değerler geçerli. Grup saatlerce prova, az nota bilgisi ama bol yürek, heyecan, arkadaş müziği demek.
Orkestrada ortak duruş ve felsefeden çok, çalgıya hakimiyet, virtüözite önemli. Orkestralar arası yoğun eleman alışverişi de çok normal.
Birincil kıstas, repertuvardaki parçayı en iyi şekilde çalmak. Yeni gelen eleman çabucak orkestraya alışacak ve daha paralı bir yer buluncaya kadar sahnede elinden geleni yapacak…
Batılı tarzdaki orkestraların serüveni bizde seksen yıl kadar eski. Ülke dışından ithal İtalyan, Arjantin, Fransız, Macar, Leh orkestralarının parsellediği sahnelerde bizim orkestraların görülmesi 1940'lar civarında.
Orkestra sayısı bir anda Batılı bir müzik için şaşırtıcı sayılabilecek rakamlara yükselmiş ve 1941-1960 arası 122 orkestra kurulmuş. İş öyle ciddiye binmiş ki, 1950'lerin ortasında Hafif Batı Müziği Mensupları Sendikası faaliyete geçmiş…
1960'ların başında orkestralardan farklı bir formatta ortaya çıkan topluluklara 'grup' denmeye başlanmış. Grup sayısı hızla artarken, orkestralar da yarıştan geri kalmamış. 60'lardan başlayarak Türkçe sözlerle yorumlanan yabancı aranjman modası hem gruplar, hem de orkestralar tarafından büyük ölçüde benimsenmiş…
Hayat böyle akıp gidiyor ve 60’ların sonunda ‘playback’ başlıyor, sahnede orkestraya pek gerek kalmıyor, patronlar bayram ediyor, masraflar azalıyor, arkadaki teybin sesini yükseltmek yetiyor. Nasıl olsa şarkıcı önemli; zaten orkestra üyeleri hep ‘şarkıcıya eşlik edenler’ değil mi ki!
Orkestralara darbe bununla bitmiyor. Sahnede tek başına piyano çalıp şarkı söyleyen, zengin repertuvarlarıyla geceyi baştan sona idare eden ‘piyanist şantörler’ ortaya çıkıyor.
Orkestralar birkaç istisna dışında sahnelere veda etmek zorunda kalırken, kendi müziklerini yapan gruplar ise inatla direniyor…
Orkestra-grup tarihimizde Altın Mikrofon ile Milliyet Liselerarası Müzik Yarışması gibi, piyasaya yüzlerce isim armağan eden dev organizasyonlarımız ile yine müzisyen fabrikası işlevi gören, ‘çakma konservatuar’ düğün orkestralarımız oluyor ve her biri meslekte en az 20 yılı devirmiş müzik yazarlarımız bu serüvenin en başarılı isimleri için neler diyor?
Grupların ‘şeref tablosu’nda Moğollar, Bulutsuzluk Özlemi ile ‘orta yaş’a dayanmış akranlar mor ve ötesi ile Duman gözüküyor. Hemen enselerinde Kurtalan Ekspres ile Dervişan yer alıyor.
Bir alt basamakta ise, az zamanda çok iş yapmış Hardal ve Mazhar Fuat Özkan bulunuyor. Aslında gözler Mazharlar’ı daha üstte arıyor da, ‘ticaret’in dozunu kaçırmak bazen böyle sonuçlara neden oluyor.
Otuzunu devirmiş Pentagram, türlü baskılara, yasaklara rağmen her dönem pop yıldızlarından fazla satmış Grup Yorum, yerli rockın ‘ayrıksı grubu’ Bunalım (ya da Bunalımlar), sabahları türkü tutturmayı seven Ezginin Günlüğü, glam rockın Türkiye şubesi Siluetler, başlarında kavak yelleri esen Pinhani, çok acayip Nekropsi, leblebi cepte Anadolu’yu gezen Modern Folk Üçlüsü diye uzayıp gidiyor liste…
Orkestralar için oy kullanan herkesin listesine yazdığı tek isim İstanbul Gelişim. Bu dev orkestrayı, bir stüdyo projesi olan Dün-Bugün-Yarın izliyor.
Devamında, Durul Gence’nin ‘5’ ile ‘10’ olmak üzere iki orkestrası, Süheyl Denizci’nin yönettiği TRT Hafif Müzik Orkestrası, büyük hoca İsmet Sıral’ın orkestrası, Şerif Yüzbaşıoğlu Orkestrası, Osman İşmen Orkestrası sıralanıyor. Burnuyla org çalan Rıza Silahlıpoda’nın Ritm 68’ne ve deney deyince akla ilk gelen Metronom’a iki oy çıkan listeler, gerekçeler ve görüşler şöyle:
BURAK ELDEM
Belli bir döneme yönelik "en iyiler" listeleri hazırlamak, bana oldum olası çok zor gelmiştir. Eğer dönem sınırlamasını ortadan kaldırıp, bu listeyi "tüm zamanlar" başlığı altına yerleştirmek isterseniz, bu zorluk en az birkaç kat artar benim için. Kaygım, bu tür bir değerlendirme yaparken yeterince nesnel olamamakla ilgili değil, yanlış anlaşılmasın. Elbette seçimler sapına kadar öznel olacaktır, çünkü değerlendirmeyi anonim bir kurum adına değil, kendi adımıza yapıyoruz. Dolayısıyla, "Yahu filan grubu nasıl listene almazsın da falancayı üst sıralara koyarsın?" türü serzenişlerin, bu anketi yanıtlayan hiçbir arkadaşımı etkilemeyeceğini biliyorum; benim için de durum böyle. Kaygımsa, oldukça geniş bir skala içinde on grup ve beş orkestrayı içeren bir seçim yaparken, sevdiğim, önemsediğim ve farklı bir yere koyduğum gruplardan birini ya da birkaçını, bellek aşınması nedeniyle istemeden unutup, dışta bırakmak. Umarım böyle bir şey yapmamış, benim için kilometre taşı oluşturan ekiplerden hiçbirini atlamamışımdır.
GRUPLAR
1- MAVİ IŞIKLAR: Eğer pop müzikte yükseliş ivmesini grupların sırtladığı dönemden söz ediyorsak, bunun başlangıcını 1960'lara koymamız gerekiyor. The Beatles'ın "From Me To You" ve "Can't Buy Me Love" ile dünyayı çalkaladığı dönemin Türkiye'deki ilk yansımalarından birinin, Mavi Işıklar olduğunu düşünüyorum. Yerel motifleri Batı'daki pop normlarına taşıyıp buna "grup imajı"nı ekleyen grup, "Ankara Rüzgârı" ve "Helvacı" ile altmışların ortalarına damga vurmuştu.
2- MOĞOLLAR: Bugün sıkça anılan "Anadolu Rock" ekolünü, 1967'nin verimli müzikal ortamından yararlanarak başlatan grup olduğunun altını çizmek gerek. Her ne kadar ilk kadrosu ilk birkaç yıl içinde değişikliklere uğrasa ve kuruculardan bazıları gruptan uzaklaşsa da, 1970'lerde ideal yapısına ulaşan grup, yerli rock müziğin öncüleri arasında ilk akla gelenlerden.
3- MAVİ ÇOCUKLAR: İsim benzerliği, Mavi Işıklar'dan birkaç yıl sonra Altın Mikrofon yarışmasını kazanıp yıldızı parlayan bu grupla ilgili kafa karıştırabilir. Ama aslında yaptıkları, "The Blue Boys" olan ilk adlarını (John Lennon'ın Beatles öncesi gruplarından biridir) Türkçeye çevirmekten ibaretti. Etkinlikleri kısa bir döneme yayılsa da, 1960'ların ikinci yarısında hızını alan "Türkçe sözlü pop" eğiliminin öncülerinden biri oldukları söylenebilir.
4- BEYAZ KELEBEKLER: Yine 1960'ların ortalarında kurulan ilk yerli gruplardan biri. Giyimleri, melodik şarkıları ve sahne şovlarıyla, dönemin Britanya pop gruplarını çağrıştıran ekip, 1970 yılında ününün zirvesindeyken geçirdiği trafik kazasında üç kurucu üyesini kaybetmiş ve bir dönem sessiz kalmıştı. Şarkılarından bazıları ("Yapma Bu Nazı", "Bütün Aşklar Tatlı Başlar", "Sen Gidince") bugün hâlâ akıllarda ve dillerde.
5- APAŞLAR: Bugün belleklerde daha çok Cem Karaca'yla birlikte yaptıkları çalışmalarıyla anılan grup, aslında 1950'lerin sonlarında kurulmuş ve 1960'lardan sonra yerli pop-rock dalgasının önemli ekiplerinden biri haline gelmişti. Kuruculardan Mehmet Soyarslan'ın besteleri "Resimdeki Gözyaşları" ve "Bu Son Olsun", dönemin simge şarkıları arasında sayılıyor.
6- BULUTSUZLUK ÖZLEMİ: Bence evrensel anlamda en güçlü ve en etkili Türkçe rock şarkılarını üreten grup. İlk dönem albümlerinde çoğunlukla The Beatles / John Lennon esintileri olsa da tarzıyla özgünlüğünü ve farklılığını her zaman koruyan Bulutsuzluk Özlemi, Türkiye popüler müzik tarihinin en önemli gruplarından biri.
7- YENİ TÜRKÜ: 1979'da ilk albümünü gerçekleştirdiğinde Latin Amerika'daki "Nueva Cancion" çizgisinden esintiler taşıyan ve Inti Illimani'yle karşılaştırılan grup, ikinci albümünden itibaren çok başarılı bir Akdeniz/Ege tarzı oluşturdu ve birbiri ardına unutulmaz albümler yaptı. Yeni Türkü, bu ülkenin pop tarihinde tartışmasız en özgün gruplardan biri.
8. GRUP YORUM: Bu listeye aldığım gruplar içinde birçok yönüyle en farklı ve en uzun soluklu olanı. Geride kalan on yıllar içinde kadrosu defalarca değişti, birçok elemanı cezaevine girdi ve ne yazık ki önemli üyelerini ölüm oruçlarında yitirdi ama müzikal çizgisi de, politik duruşu da aynı kaldı. Eminim ki, bir çeyrek yüzyıl daha geçse de Grup Yorum varlığını sürdürecek ve belleklerde iz bırakan şarkılar üretmeye devam edecek.
9- EZGİNİN GÜNLÜĞÜ: 1980'lerin ağır ve durağan müzik dünyasına kendine özgü üslubu zengin bir yelpazeye yayılan şarkılarıyla renk ve soluk getiren gruplardan biri. Ezginin Günlüğü de defalarca kadro değişikliği yaşadı ama ayakta kalmasını ve kendini sürekli yenilemesini bildi.
10- MOR VE ÖTESİ: 1990'ların sonlarında alternatif rock rüzgârını her anlamda hakkını vererek Türkiye'ye getiren grup, benim için bu listenin olmazsa olmazlarından. "Dünya Yalan Söylüyor" albümü, tüm zamanların en iyi albümleri listesinde kesinlikle yer bulur.
ORKESTRALAR
1- İSTANBUL GELİŞİM: 1969 yılında Türkiye'nin önde gelen müzisyenlerince kurulan orkestra, hiç kuşkusuz ilk akla gelen isim. Attila Özdemiroğlu, Selçuk Başar, Garo Mafyan, Asım Ekren ve Neco'dan oluşan ilk kadrosu zaman içinde sıkça değişikliklere uğradı ama kalitesini asla yitirmedi.
2- DÜN-BUGÜN-YARIN: Yine Attila Özdemiroğlu ve Garo Mafyan ile birlikte Şanar Yurdatapan'ın da imzasını taşıyan ve zaman içinde Hurşit Yenigün, Cezmi Başeğmez gibi müzisyenlerin katılımıyla zenginleşen bu topluluğa bir orkestradan çok, bir "proje" demek mümkün. Kendi adına gerçekleştirdiği çalışmaların yanı sıra Dün Bugün Yarın, dönemin yeni parlayan isimlerine de albümler yapmıştı.
3- RİTM 68: Rıza Silahlıpoda'nın kurduğu, isim babalığını Sadri Alışık'ın yaptığı orkestra, yetmişli yıllar boyunca dönemin birçok ünlü sanatçısına eşlik etmiş ve solo albümler yapmış orkestralardan biri. "24 Saat" hâlâ en beğendiğim enstrümental çalışmalardan biridir.
4- EROL PEKCAN ORKESTRASI: Aslında çoğunlukla Erol Pekcan 5'lisi olarak bilinen topluluk, Türkiye'deki popüler müzik tarihinin en iyi caz orkestralarından biriydi. Bir dönem yerel folk temaları içeren düzenlemelerle de dikkat çekmişlerdi ve kuşkusuz büyük usta Pekcan'ın imzası, her zaman hissediliyordu.
5- VASFİ UÇAROĞLU ORKESTRASI: Ülkenin en iyi bateristlerinden birinin kurduğu bu orkestra, 1960'larda solisti Kâmuran Akkor'un pop müzik starı olmasını da sağlamıştı. "Reyhan" benim için her zaman unutulmazlar arasındadır.
DENİZ DURUKAN
GRUPLAR
ERKİN KORAY & YERALTI DÖRTLÜSÜ: Erkin Koray tarafından 1967’de kurulan Yeraltı Dörtlüsü, underground müziğin önemli temsilcilerden. Hem yaşam biçimi olarak hem de bir kültür olarak bunu yaşatan grup, birlikte çalıştıkları Erkin Koray’ın kariyerinde önemli bir yer tutuyor. Erkin Koray’ın Yeraltı Dörtlüsü’yle beraber çalıştığı dönemi, yaratıcılığının en verimli yılları olarak değerlendirmek sanırım yanlış olmaz.
MOĞOLLAR: Anadolu Pop’u ilk telaffuz eden, adını koyan ve bu tarzın en önemli temsilcilerinden biri olan Moğollar, müzik tarihine yön veren gruplardan biri. Elli küsur yıldır hâlâ, dimdik sahnedeler…
BUNALIMLAR (Bunalım) : 1969-72 yılları arasında, yaptıkları psychedelic -underground tarzdaki müzikleriyle kendi dönemlerinin en radikal gruplarından biri. Bunalımlar, sahne performansları, doğaçlama ve enstrüman üzerindeki hakimiyetleriyle rock tarihinde iz bırakmıştır.
KURTALAN EKSPRES: Hem müzikal birikimleri hem virtüözlükleri ve besteleriyle Türk Rock müziğin mihenk taşlarından.
DERVİŞAN: 70’li yılların ikinci yarısında etkin olan Dervişan, Türk Rock tarihinin efsane gruplarından biri. Grup üyelerinin hepsi önemli, bilinen müzisyenler; müzikal bilgileri ve teknik açıdan donanımı, yenilikçi ve ilerici tavırları dönemin müziğinde belirleyici olmuştur. Cem Karaca’nın Dervişan’la birlikte yaptığı çalışmalar müzik tarihin unutulmaz işleri arasında yer alıyor.
MOZAİK: Dünyadaki protest, devrimci karakterdeki birçok şarkıyı tekrar düzenleyerek yorumlamalarının yanı sıra rock ve folk tarzında kendi bestelerini de yaptılar. Müziklerinde “Kent merkezli muhalif” bir duyarlılığın izini süren topluluk, 80 sonrası dönemin baskıcı ortamına karşı ortak bir direnci ve umudu simgelemesi açısından önemlidir.
HARDAL: Hardal, Türkiye’de Anadolu Pop-Rock’ın etkisini kaybettiği bir dönemde, 70’lerin sonu, 80’lerin ilk yarısında etkin oldu. Bu yıllar arasında çıkardıkları Nasıl Ne Zaman, Nereden Nereye albümleri, hem seçilebilir olması hem de ileriki dönemin öngörüsünü taşıması anlamında önemliydi. Hardal’ın albümlerini; 80’lerde yaşanan “Türkçe Rock olur mu?” tartışmasına verilen ilk cevaplardan biri olarak da değerlendirmek gerek. (Grup 2000 yılında da Yeniden Doğuş albümünü çıkarmıştır)
GRUP YORUM: Herhalde dünya tarihinde 80’li yılların ortalarından bugüne kadar “devrimci müzik” geleneğini, her türlü baskıya, müdahaleye karşı direnerek sürdüren başka bir topluluk yoktur. O yüzden sadece şarkılarıyla değil, verdikleri mücadeleyle de öne çıkan bir topluluk.
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ: 1984 yılında kurulan, 80 sonrası rock müziğin şekillenmesinde öncü olan en önemli isimlerden. Kent kökenli bir söylemin izini süren Bulutsuzluk Özlemi, protest tavrıyla da geniş kitleleri etkiledi.
PENTAGRAM: 1986 yılında kurulan Pentagram, heavy metal’de öncü bir isim, bir yol açıcı. Aynı zamanda bir okul görevi de görmüştür.
VOLVOX: 80’lerde tek tük de olsa tamamı kadınlardan oluşan (ilk punk kadın grubu Spinners gibi) gruplara rastlamak mümkündü. 1988 yılında kurulan Volvox, bu grupların içinde öne çıkan ve en çok ses getirenlerden. Şebnem ferah ve Özlem Tekin gibi kendi yıldızlarını da çıkarmıştır.
KESMEŞEKER: 90’ların başında kurulan, müziğinin felsefesiyle ve tarzıyla farklı kanal açanlardan. İyi bir hikaye anlatıcısı Kesmeşeker. Kadıköy soundunun önemli temsilcilerinden. Bir kitlenin ortak ruh hali ve duruşunu da simgelemesi açısından önemlidir.
BLUE BLUES BAND: 90’ların en sıra dışı grubu. 90’lar müziğin değişmeye başladığı dönemde, o değişimin yansımasını okuyabileceğimiz, müzikteki dâhilerin grubu. Ki kendinden sonra gelen kuşağı da etkileyen, önemli bir kapı.
RASHİT: 90’ların ilk yarısında kurulan grup 1999 yılında Telaşa Mahal Yok albümüyle memleketteki ilk yasal punk albümünü çıkarmıştı. Bu albümün bir diğer önemli yanı, 90’ların yeraltı kültürünü, dönemin duygusunu ve tavrını anlamamıza olanak sağlaması.
MOR VE ÖTESİ: 1990’ların ilk yarısında kurulan yeni nesil kent kökenli bir söylemle oldukça geniş kitleleri peşinden sürükledi. Özellikle 2000’lerin rock müziğinde soundu ve tavrıyla etkin oldu.
Not: Bu listeyi tarihsel sıralamayı göz önüne alarak hazırladım. 2000’li yıllarda ilk albümleri çıkan grupları listeye dahil etmedim.
ORKESTRALAR
DENİZ HARP OKULU ORKESTRASI: 1955 yılında kurulan ilk rock’n roll orkestrası olmasının yanı sıra, müzikteki değişimin habercisi olması anlamında da önemlidir.
DURUL GENCE 5: Deniz Harp Okulu Orkestrası’nın kurucularından da olan Durul Gence, önemli bir müzik adamı. Kurduğu Durul Gence 5 orkestrası Ajda Pekkan, Alpay, Tanju Okan gibi dönemin önemli isimlerine eşlik eder. Popüler Batı Müziğinin gelişmesine katkı sağlamış isimlerden.
İSMET SIRAL ORKESTRASI: Caz ve popüler müzik cover’larıyla dikkat çeker. Avrupa’da da orkestrasıyla etki uyandırmıştır. Dönemin tanınmış müzisyenlerinden Erol Büyükburç da bir dönem İsmet Sıral Orkestrası’nda rock’n roll şarkıları söyler…
İSTANBUL GELİŞİM ORKESTRASI: 1969 yılında kurulan, pop müzikte ekol oluşturmuş bir orkestra. Birçok müzisyenin yetişmesine katkı sağlamış, pop müziğin gelişmesinde, yönlenmesinde etkin rolü vardır.
İLHAN FEYMAN ORKESTRASI: 60’lı yılların önemli orkestralarından biri. Birçok solist için okul olmuş; Ayla Dikmen, Ertan Anapa, Kanat Gür, Tülay German, Neco, Gönül Turgut gibi isimler solist olarak orkestrada yer almış.
DERYA BENGİ
GRUPLAR
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ
BUNALIM
DERDİYOKLAR
DERVİŞAN
DUMAN
EZGİNİN GÜNLÜĞÜ (1983-1990)
HARDAL
KURTALAN EKSPRES
MOR VE ÖTESİ
METRONOM
MOĞOLLAR
PİNHANİ
SİLUETLER
ÜÇ HÜREL
YERALTI DÖRTLÜSÜ
ORKESTRALAR
DÜN BUGÜN YARIN
ESİN ENGİN ORKESTRASI
İSTANBUL GELİŞİM
MUSTAFA ÖZKENT ORKESTRASI
ÜMİT EROĞLU ORKESTRASI
GÜVEN ERKİN ERKAL
İşte benim 10 efsane grubum
3 HÜREL: Karadeniz’in müzik tarihimize ilk büyük armağanı Hürel kardeşlerdir. Davul setlerine yerleşmiş yerel vurmalılar ve çift saplı saz-gitarlarıyla ortaya kendilerine has bir ses koydular. 90’larla geri dönüş yapan gruplar içinde, Hardal gibi sahneye çıkmadan albüm yapmayı tercih ettiler.
BUNALIMLAR: 70’ler başında volümü yükseltenlerden. Led Zeppelin ve Black Sabbath gibi çağdaşları neyse, Bunalımlar ve Yeraltı Dörtlüsü de o zamanlar bizim için o. Grubun beyni Aydın Çakus ABD’ye taşındıktan sonra, yakın zamanlara kadar heavy metal üretimi içinde kalmış.
GÖKÇEN KAYNATAN: Gökçen Kaynatan, grubuyla daha 60’lar başında verdiği konserlerde gündemdeydi. Efsaneler listesine girmesi ise müzik teknolojileri tarihine verdiği katkılar ve bu katkıları grubuyla sahnede göstermesinden dolayı. Grubunda müziğe başlayan Mesut Aytunca’nın bas gitarı bile onun imalatı.
HARDAL: Bu listeyi hazırlayan arkadaşlar içinde adını anmayacak çok az kişi vardır sanırım. 70’lerden geldiler ve iki LP ile 80’lere büyük bir açılış yaptılar. Şükrü Yüksel’in öncülüğünde 1999 yılında bir albüm daha çıkmıştır. Efsane gruplar arasında ilk 3’tedir.
İPUCU: Mazhar – Fuat sonrasının, Mazhar Fuat Özkan üçlüsü öncesinin köprü grubudur. Nur Moray için çaldıkları plağı saymazsak, kendi adları altında çıkardıkları tek 45’likte yer alan “Heyecanlı” ile listeye giriyorlar. Klibi İzzet Öz’ün programında izlerken yerimde duramamıştım.
KURTALAN EKSPRES: 1972’de Barış Manço ile çıktıkları yolculukta günümüze kadar ulaşmıştır. Müzik tarihimizin en değişken kadrosuna sahip grubudur. Kuruluşundan 5 yıl sonra gelen Ahmet Güvenç halen grubun başındadır. Barışsız yolculuklarında da kendi albümlerine sahip olmuşlardır.
KADIKÖY TİCARET LİSESİ: Kadıköylü olmaları “efsane”lerim listesine girmeleri için tek neden değil. Dönemin “Psychedelia” rüzgarını yakalayan en genç gruplardan. 1969’da Milliyet Liselerarası Hafif Batı Müziği Yarışması’nda LSD gibi bir isim taşıyan parçayla derece almışlar. MAVI IŞIKLAR Daha 60’larda dönemin “teenage” dinleyicisi için, en kan kaynatan grup oldular. Bunu 70’lere kadar sürdürüp, 90’lar sonunda kendilerini hatırlatacak bir dönüş de gerçekleştirdiler. Uyarlama için seçtiği türküler kadar,“cover” şarkı avantajını da iyi seçimlerle kullandılar.
MOĞOLLAR: Anadolu Rock’ın isimini koyan grup olması zaten yetiyor. 70’lerde Fransa’da aldığı büyük bir ödül, türün sınırlar dışına çıkmasını sağladı. 70’ler ortasında sahnelerden çekilip 90’larda açtıklar yeni perdede, ilk dönemden daha uzun soluklu ve üretken oldular.
SİLÜETLER: 1967’de ülkemizde LP çıkartmış ilk rock grubumuz. Sadece ilk LP çıkartan grup olarak değil, “surf” türünün de görünür öncüsü. Aynı yılın sonunda bünyesinden Aziz Azmet ve Murat Ses’in de kurucuları arasında olacağı Moğollar doğacak.
MEHMET TEZ
DUMAN: Bu ülkenin geleneksel hüznünü -blues müziğin hüznü üzerinden kurdukları köprüyle- rock müziğe en iyi yansıtan grup olduklarını düşünüyorum.
MOR VE ÖTESİ: Indie müzik denen kategori bugün varsa ve pek çok grup bu alanda varoluyorsa, kapıyı açan grup Mor ve Ötesi’dir.
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ: Şarkıcı / söz yazarı geleneğini ve rock’ın protest ruhunu en iyi yansıtan gruplardan. Müziği ve hikayleri zaman yenik düşmeyenlerden.
MOĞOLLAR: Anadolu rock müziğinin Türkiye ve dünyada en büyük ilham kaynağı olabilir. Döneminin çok ötesinde bir ekip. Kökleri ve kalbi Anadolu’da olan en modern ve zihin açıcı müziklere onlar imza attı.
KURTALAN EKSPRES: Halk müziği, folk kültürü ve halk ozanlığını müzikalite olarak evrensel seviyeye taşıyan, çok iyi donanımlı rock’çılar Türkiye’de başka hiçbir grupta bu kadar yaratıcı bir ekip oluşturamadılar. Müzikleri hem Türkiye’de hem dünyada genç ve meraklı müzisyenler ve müzikseverler için önemli bir başvuru kaynağı.
YENİ TÜRKÜ: Ege ve Anadolu ezgileri, güçlü sözler, şiirler, ince ince işlenmiş düzenlemeler. Yeni Türkü 1980 sonrası her görüşten entelektüel kesimin kalbine en fazla giren gruplardan oldu.
MFÖ: Şehirli, yüzü Batı’ya dönük kesimin hikayelerini bir dönem en iyi onlar anlattı. Türkçe sözlü Batı tipi bestelerin bocaladığı dönemlerde onlar sınıfı hep geçtiler.
PENTAGRAM: Türkiye’de metal müziğin temel direklerinden. Pentagram bir gruptan çok bir müzik kültürü ve ekolü.
KURBAN: Patlamaya hazır bomba gibi bir ekip. Her yanlarında enerji fışkıran, hatırladığım en heyecan verici rock/punk gruplarından. Ömrünün kısa olması üzücü.
ATHENA: Pank, ska, rock müzik yapıp bu kadar popüler olabilen başka grubumuz yok. Türünün tek örneği Athena’nın seyircisinin kalbindeki yeri de kendine has.
ÇİLEKEŞ: Üyeleri bugün hala başka şekillerde müzik yapsa da Çilekeş’in yeri ayrıydı. Grunge ve alt rock’ı Türkçe’de bu kadar iyi ifade eden başka grup pek hatırlamıyorum.
MODERN FOLK ÜÇLÜSÜ:Türkülere getirilmiş en şık ve modern yorumlarda onların imzası var.
BABA ZULA: Saykodelik ve bununla ilişkili alt türlerde müzik yapan, elektronikten rock’a çok geniş yelpazedeki müzisyenlere ilham kaynağı olmuş Türkiye’nin en orijinal ekibidir. Dünya çapında isim yapmış, Anadolu’yu bitmeyen renkli ve kendine has bir müzikale döndürmüş yetenekli müzisyenler.
NEKROPSİ: Eşsiz, kendine has, deneysel rock’ın Türkiye’deki bambaşka bir koluydu. Zamanının çok ötesinde müzik yapan o yüzden de tam aanlaşılamayan bir ekip.
CARTEL: Türkiye’de bugün Türkçe rap diye bir müzik varsa bu onların eseri. Bugün listelerde zirveye koşan, Almanya ve Hollanda dahil yurtdışında rap camiasında önemli yerlere sahip MC ve prodüktörler onların açtığı yoldan gitti. Kendine has, türünün tek örneği bir ekip.
MERVE EROL
GRUPLAR
BAJAR: Koma Wetan’dan Koma Dengê Azadî’ye, Nizamettin Ariç’ten Yunus Dişkaya’ya uzanan geleneğin parçası olmakla beraber, kendine has bir kulvarı, şehrin yoksullarına hasredilmiş bir cazı da var. Türkülere kardeş kent şarkıları.
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ: Kesişim ve dönüşüm noktası. 70’lerin unutulmaya yüz tutan rock mirasından 90’ların modern rock’una, 68’in özgürlük nosyonundan 90’ların rönesansına. Merkezinde “Uçtu Uçtu” duruyor.
DERDİYOKLAR: Dans, fikir, zikir, mücadele, her şey var. Ankara sound’unun ve kolbastının değerlendirilememiş potansiyelinin disko imkânlarıyla erken keşfi, absürtten çekinmeyen bir poetika, hem rock hem deyiş.
DERVİŞAN: Benzeri dünyada da az bulunacak bir total sound. Oraya nasıl gelinmiş, hayret verici. Bu sound’un dönemin yükselen soluna tercüman olabilmesi de öyle. Gerçi Cem Karaca’nın bütün grupları bu listeye girebilir.
DOSTLAR: Anadolu rock’un en underrated grubu. “Nedir? Ne Değildir?” dönemi belki, ama aslında az daha öncesi, 73-77 arası. Yanlarına dönemin Dadaşlar’ını da alabilirler.
DUMAN: Dünyanın en büyük rock grubu. En azından sahnede, canları isterse.
MOR VE ÖTESİ: Oryantal sulara girişleri, bunu müziklerine yedirişleri de çok hoş, ama dünya çapında ve stadyum ayarında bir modern rock oluşturabildiler.
REPLİKAS: Hüseyin Rahmi’den sonraki en psikedelik iş. Biri modern roman, öbürü modern rock, ikisi de en tuhaf biçimde (milli demesek bile) yerli. Öncesi Zen, yanlarında Baba Zula, Nekropsi.
VOLVOX: Rock’un erkeklere mahsus bir zevk ve kültür alanı olmadığını gösterdiler, ’90’lar ve sonrası için büyük ilham oldular.
YERALTI DÖRTLÜSÜ: Adı üstünde, devrin sevilen deyişiyle underground müziğin ve stoner rock’un, rock’n’roll tarz-ı hayatın sureti, Hardal gibi hayırlı bir evlat da cabası.
ORKESTRALAR
İSTANBUL GELİŞİM: Evvela cumhuriyet tarihinin en büyük okullarından biri olarak.
MAVİ ÇOCUKLAR: Büyük vokal Marten Yorgun / Yorgantz’ın da hatırıyla, yer yer çok iyi bütünlük yakalayan orkestral grup. “Bilir misin, seni sevdiğimi?..”
METRONOM: Büyük buluşma, rüya kadro. Modernist arabesk. Burhan Bayar’lı Müslüm’lerin, Özer Şenay’lı Ferdi’lerin harcı da sanki oralarda.
OSMAN İŞMEN ORKESTRASI: 80’lerin ve halk diskosunun mimarı, fakat en çok da Ahmet Kaya’nın en güzel albümlerine ruhunu üfleyen sound.
YALÇIN ATEŞ 5 veya 6: Ertan Anapa’dan Ajda Pekkan’a, ateş gibi ekip hakikaten.
MURAT BEŞER
GRUPLAR (alfabetik)
ÇAMUR: Delikanlı kültürünün rock müziğine kırılıp dökülmeden taşınmış hali…
DERVİŞAN: Progresif rock konusunda ülkemizin müzik tarihindeki ilk sayfasını onlar doldurdu.
DUMAN: Rock müziğini kalabalıklara sevdiren iyi uygun formülü onlar bulmuştu.
EZGİNİN GÜNLÜĞÜ: Karanlığı yırtan ilk ışık…
GRUP YORUM: Kolektif bilinci en iyi taşıyan topluluk.
HARDAL: İki albümleri rock müziğimizin o an geldiği en ileri düzey olarak gösterilebilir.
KRAMP: Döneminde en kendine özgü soundu olan rock topluluğumuz.
KURBAN: Aktif olduğu dönemde en sağlam sounda onlar sahipti.
KURTALAN EKSPRES: Müzik tarihimizin kilometre taşı birkaç albümünde imzaları vardır.
MFÖ: İstikrar, üretkenlik, yaratıcılık ve yetenek…
MOĞOLLAR: Bir türün, bir devrin mucidi; kapıyı aralayan müzisyenler topluluğu.
MOR VE ÖTESİ: Şarkı sözü yazarlığına getirdiği boyut ile.
SİYA SİYABEND: Şarkılarıyla yaşantılarını en samimi biçimde buluşturan topluluk.
SAKİN: Bu kadar kısa ömürle ve sadece bir albümle hiçbir topluluk bu kadar hafızalara yer etmemişti.
ÜNLÜ: Türkçe sözlü rock müziğini modern bir anlayışla buluşturup, bazı şarkıları orijinalinden daha iyi çalmışlardı.
ORKESTRALAR (alfabetik)
DURUL GENCE 10: Yenilikçi tavır; ilk kez çift davul konsepti. Düzenlemeler büyük usta Emin Fındıkoğlu…
İSMET SIRAL ORKESTRASI: Pek çok türde çalmasına karşın, bilhassa caz konusundaki öncülüğü ile…
İSTANBUL GELİŞİM ORKESTRASI: Her zaman iyi icra, her zaman iyi sound. Döneminin amiral gemisi…
SÜHEYL DENİZCİ TRT HAFİF MÜZİK VE CAZ ORKESTRASI: Orkestrasını teknik, müzikal ve repertuar olarak uluslararası standarda ulaştıran bir şefe sahip olduğu için...
YALÇIN ATEŞ ORKESTRASI: bazen yirmi kişiye varan kalabalık orkestrası ile eşlik ettiği ses sanatkarını şaha kaldıran müzisyen. Değeri tam kavranmamış, halen keşfedilmeyi bekleyen isimlerden…
MURAT MERİÇ
GRUPLAR
MAVİ IŞIKLAR
MOĞOLLAR
MODERN FOLK ÜÇLÜSÜ
DERVİŞAN
YENİ TÜRKÜ
MAZHAR FUAT ÖZKAN
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ
GRUP YORUM
KOMA AMED
MOR VE ÖTESİ
NEKROPSİ
KARDEŞ TÜRKÜLER
DUMAN
PİNHANİ
ADAMLAR
Beş orkestra şöyle:
DENİZ HARP OKULU ORKESTRASI [Somer Soyata ve Arkdaşları]
GÖKÇEN KAYNATAN ORKESTRASI
İSTANBUL GELİŞİM ORKESTRASI
DÜN-BUGÜN-YARIN
TRT HAFİF MÜZİK VE CAZ ORKESTRASI
Bir de şöyle bir açıklamam var:
Toplulukları seçerken sürekliliği ve istikrarı esas tuttum. Müzik hayatı kısa sürmüş topluluklar dahil hepsinde asıl kriter, öncü adımlar atmış olmaları ve konser performansları. Biri [Dervişan] hariç hepsini sahnede izledim, izliyorum. Böylesi bir değerlendirmede performans, albüm tirajı ya da dile düşen şarkı çokluğu kadar önemli. Açıkçası 15 küçük bir rakam. Bütün bir müzik tarihinden söz ettiğimiz için seçtiğim topluluklar, farklı zamanlardan. Dr. Skull’dan Redd’e, Peyk’ten Pilli Bebek’e, Çağdaş Türkü’den Kesmeşeker’e, Kramp’tan Replikas’a nice iyi topluluğu listeye almamış olmam onları sevmediğim anlamına gelmiyor. Bir kısmını listemdeki topluluklardan daha fazla seviyor, dinliyor olabilirim ama objektif bakmaya çalıştığımda ortaya çıkan ilk liste bu. Bunu, 8 Mayıs 2020’de seçtiklerim kaydıyla yayınlıyorum. Yarın başka bir liste yapabilirim ama en fazla iki üç topluluk değişir: Modern Folk Üçlüsü çıkar, Yeraltı Dörtlüsü girer ya da en sevdiğim topluluk olan Mozaik arada kendine bir yer bulur. Bir şey daha: Liste sıralı değil. Toplulukları kuruluş tarihine göre sıraladım. “En iyi” sıralaması yapmaya kalksam, işin içinden çıkamam; onun için böyle bıraktım. Değerlendirirken bu küçük açıklamamı dikkate almanızı rica ediyorum.
NAİM DİLMENER
GRUPLAR
1- MAZHAR FUAT ÖZKAN
2- KIZILIRMAK
3- GRUP YORUM
4- MODERN FOLK ÜÇLÜSÜ
5- PENTAGRAM
6- BULUTSUZLUK ÖZLEMİ
7- RASHİT
8- EZGİNİN GÜNLÜĞÜ
9- MOR VE ÖTESİ
10- PİNHANİ
ORKESTRALAR
1- DURUL GENCE 5
2- İSTANBUL GELİŞİM
3- İSMET SIRAL ORKESTRASI
4- ŞERİF YÜZBAŞIOĞLU ORKESTRASI
5- VASFİ UÇAROĞLU ORKESTRASI
6- KADRİ ÜNALAN ORKESTRASI
7- SELÇUK ALAGÖZ ORKESTRASI
8- DÜN-BUGÜN-YARIN
9- SÜHEYL DENİZCİ ORKESTRASI
10-HALİKARNAS BEŞLİSİ (Ergüder Yoldaş)
SERKAN SEYMEN
GRUPLAR
ADAMLAR
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ
BUNALIM
DERVİŞAN
DUMAN
HARDAL
KARDAŞLAR
KESMEŞEKER
KURTALAN EKSPRES (1974-1981)
MOĞOLLAR
RASHİT
REPLİKAS
SİLUETLER
YERALTI DÖRTLÜSÜ
ZEN
ORKESTRALAR
DÜN-BUGÜN-YARIN
EROL PEKCAN ORKESTRASI
İSMET SIRAL ORKESTRASI
İSTANBUL GELİŞİM
ÜMİT AKSU ORKESTRASI
SİNAN DOYAN
GRUPLAR
1- PENTAGRAM: 30 seneden fazladır istikrarlarını bozmadıkları gibi kalitelerini her geçen sene üst seviyelere taşımış bir grup. Otuz yıl önce bir miladı başlatmaları da cabası.
2- ERKİN KORAY VE YERALTI DÖRTLÜSÜ: Türk Rock Müziği tarihi dendiğinde ilk akla gelen üç isimden biri olan Erkin Koray’ın, en verimli dönemine ve şarkılarına imza attığı grubu. Bu grubuyla yaptıklarını kendi dahi bir daha aşan olmadı.
3- BARIŞ MANÇO VE KURTALAN EKSPRES: Grup-şarkıcı birlikteliğinin en sadık örneklerinden; yıllar boyu sahneleri ve albümleri paylaştılar. Ülke müziğine en güzel örnekleri sundular.
4- CEM KARACA-DERVİŞAN: Özel hayatı gibi çalkantılı geçen müzik kariyerinin en verimli dönemine imza attığı grubu. Yakaladıkları müzik kalitesiyle gelecek nesillere adeta bir ansiklopedi bıraktılar.
5- ÜÇ HÜR-EL: Her şeyleriyle tamamen kendileri olan bir grup. Enstrümanlarının özgünlüğünün yanı sıra yarattıkları ses örgüsüyle de benzersiz örnek teşkil ettiler.
6- MOĞOLLAR: Deneysellikten yola çıkarak yerelliğe ulaşan ve 50 yıldan fazladır eylemlerine devam eden, müzik tarihimizin sembol gruplarından.
7- İSTANBUL ARABESQUE PROJECT: Gönül verdikleri arabeski geçmişlerindeki rock tecrübeleriyle harmanlayıp bu tarzdaki popüler şarkıları bambaşka boyutlara taşıyan, aynı zamanda bu tarzda kendi bestelerini de oluşturan, ülkenin ilk ve tek arabesk grubu.
8- BABA ZULA: Yerel sazları elektronik alt yapıyla birleştirerek kendilerine has bir sound yarattılar. Doğaçlama dendimi ilk akla gelenlerden
9- BULUTSUZLUK ÖZLEMİ: Şarkı sözlerindeki protest tavırlarıyla ön plana çıkan ve 35 yılda yaptıkları albümlerle ve verdikleri konserlerle sağlam bir zemine oturan gruplarımızdan.
10- M.F.Ö: Ülkenin en uzun soluklu gruplarından, birlikteliklerine en sadık isimlerden. Şarkı sözlerine yansıttıkları, aşk, tassavuf, hiciv gibi temalarla kalıcılıklarını çoktan ispat ettiler.
11- HARDAL: Ülkenin en çalkantılı döneminde harikulade iki albüme imza atıp sessizliğe gömülseler de, müzikseverler arasında femomenleşip tıpkı basım albümleri bile halen yok satan ender gruplarımızdan.
12- NEMRUD: Memlekette örneğine çok az rastlanan bir türde, Progressive Rock’ta birbirinden güzel üç albüme imza atan ve kadrosunda hep en iyileri barındıran bir grup. Yeni çalışmaları merakla beklenen aynı zamanda.
13- ALTIN GÜN: Yurt dışı menşeli olmasına rağmen kadrosundaki iki türk müzisyenden mükellef, 70’lerin sound’unu baz alarak yine o dönem şarkılarla iki başarılı albüme ve kısa zamanda yüzlerce konsere imza atmış bir grup.
14- YENİ TÜRKÜ: İsimlerindeki “türkü” kelimesine rağmen, daha çok Akdeniz tınılarıyla bezeli albüm ve konserlerle (kadro değişikliklerine rağmen) 40 yıldır varlığını sürdüren öncü gruplardan.
15- DUMAN: İlk albümlerinden bu yana yirmi yıl geçmesine rağmen sağlam bir hayran kitlesini oluşturan ve kendilerine özgün bir soundlarıyla diğerlerinden rahatlıkla ayrılan grubumuz.
(Kronolojik sıra gözetilmeden ve kişiselleştirilmeden oluşturulmuş bir listedir)
ORKESTRALAR:
1- İSTANBUL GELİŞİM ORKESTRASI: Yaklaşık 50 yıl önce kurulan, bu zaman zarfında sayısız sanatçıya albümlerinde eşlik eden ve bünyesinden bir okul misali çok önemli müzisyenler çıkaran orkestralarımızdan. Birçok şarkıcının da kariyerlerinde başlama vuruşu yapan bir ekip aynı zamanda.
2- RİTM 68 ORKESTRASI: Rıza Silahlıpoda önderliğinde birçok albüme ve konserlerde şarkıcılara eşlik etmiş, dönemin en etkin orkestralarından.
3- DÜN BUGÜN YARIN: İstanbul Gelişim’den ayrılıp Şanar Yurdatapan’la bu orkestrayı kuran Attila Özdemiroğlunun, onlarca sanatçıya plaklarda eşlik ettiği orkestrası. Neşeli düzenlemeler bu orkestranın karakteristik sounduydu.
4-OSMAN İŞMEN ORKESTRASI: 70’lerin sonunda kaydettiği üç enstrümantal albümle türk sanat müziği ve türküleri modernize etmekle kalmamış; bu albümlerle tük sinemasının da müzik konusunda Cahit Berkay’dan sonra can simidi olmuştur.
5- TİMUR SELÇUK ORKESTRASI: Diğer orkestralara göre çok seslilik ve akademik konularda önde olan bir orkestradır. Bir nev’i aile orkestrasıydı da diyebiliriz.
TOLGA AKYILDIZ
GRUPLAR
ATHENA
BABA ZULA
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ
DR SKULL
DUMAN
EZGİNİN GÜNLÜĞÜ
HARDAL
KARGO
KESMEŞEKER
MAZHAR FUAT ÖZKAN (İPUCU BEŞLİSİ+MAZHAR FUAT)
MOĞOLLAR
MOR VE ÖTESİ
NEKROPSİ
PENTAGRAM
VEGA
YENİ TÜRKÜ
Önemli not: Bu liste ilk albümlerini 2000 yılı öncesi yayınlayan gruplar esas alınarak ve alfabetik olarak oluşturulmuştur.
ORKESTRALAR
DURUL GENCE
EROL PEKCAN
GÖKÇEN KAYNATAN VE ARKADAŞLARI
İSTANBUL GELİŞİM
SERİF YÜZBAŞIOĞLU
SÜHEYL DENİZCİ (TRT HAFİF MÜZİK VE CAZ ORK.)
Önemli not: Bu liste kurucu şeflerden yola çıkarak alfabetik olarak oluşturulmuştur. Klasik müzik orkestraları (Oda ve senfoni) değerlendirme dışıdır.
CUMHUR CANBAZOĞLU
GRUPLAR (alfabetik)
BULUTSUZLUK ÖZLEMİ: Sözel yanı gayet sivri ve cesur parçalardaki melodik kuruluk Akın Eldes’in kıvrak gitarıyla aşılırken Bulutsuzluk, Türkçe rock yapılabileceğiyle ilgili tartışmalara Seksenler'de son noktayı koymuştu.
BUNALIM: Herkesin Anadolu popun peşinden gittiği dönemde Batılı rock talep edenlerin yüreğine su serpen,'Fuar'da gazino sahnesinde psychedelic rocktan örnekler sergileyerek taviz vermeyen delikanlı grup.
DERVİŞAN: Aşırı politize olan Cem Karaca slogan müziğine kayarken, Dervişan soundunu sürekli geliştirmeye, üst düzeyde tutmaya, kuvvetli tekniğiyle yerli rockın hala aşılamamış performanslarını sergilemeye devam etmişti.
DUMAN: Grunge alaturkadan 'Gezi'nin simge şarkısı Eyvallah'a ulaşan, ilginç mi ilginç, farklı mı farklı bir vokal ve sürüven...
KARDAŞLAR: Yalnız türkü ve türkü formunda besteler çalarak tercihini ‘kırsal kesim’den yana kullanmış, sadece Anadolu pop yapmış en köşeli grup.
KURTALAN EKSPRES: Eleman gidiş gelişleri nedeniyle bir türlü grup olamasa da, 2023 ile Yeni Bir Gün gibi yerli rockın en donanımlı albümlerinden ikisine imzasını atabilmiş değişik bir müessese.
MAZHAR FUAT ÖZKAN: 'Mazharlar' diye bilindikleri, albüm isimlerinin hafiflemediği, oya gibi işlenmiş sözlerin, melodi zengini ve en zor eskiyen şarkıların hatırına...
MODERN FOLK ÜÇLÜSÜ: Daha 70'lerde melodiyi bozmadan, halk müziğini itinayla modernize ederek insanlara daha ritmik, renkli, çağdaş bir yorum sunan da onlar, Klasik Türk Sanat müziğini cesaretle çok sesli yorumlayanlar da...
MOĞOLLAR: Türkiye'nin gündemi, onların da gündemi. Anadolu popun babaları sürekli devinirek tazeliğini korumakta, en keskin muhalifeti yapmakta ısrarlı.
NEKROPSİ: En önemli özelliği özgünlüğü hedeflemesi, deneyi sürdürmesi, halk müziğimizden yararlanması ve bunların hepsini ülkede pek tutulmayan enstrümantal müzikle sürdürmeye kararlı olması.
PENTAGRAM: Memlekette metalin marka ismi. Özellikle çalmalarda uluslararası standardı yakalayabilmesi ve sürdürebilmesi, yetenekli isimlere okul olması çok değerli.
PİNHANİ: Kentin türküsünü ciddi ciddi sırtlarken, her adımda önemli işler üreten, samimi laflar eden, 2000'ler yerli rockının prototip grubu.
REPLİKAS: Kararında bir Doğu-Batı sentezi, punk, arabesk, rockın hoş füzyonu, gelenekle deneyselin dozunun iyi ayarlanmış hali. Hem de çok genç yaşta.
SİLUETLER: Özensiz şarkı sözlerinin Türk müziğini zedelediği gerekçesiyle parçaların büyük bölümünü enstrümantal icra etmeleri takdire şayan...
ÜÇ HÜREL: Aynı gövdedeki bağlamayla elektro gitardan çıkan güçlü sololar, Beyazıt Bakırcılar Çarşısı patentli dev bakır darbukaların ürünü güçlü ritm ve hüzünlü vokal.
ORKESTRALAR
DURUL GENCE 10: Haftalarca '1 numara'da kalmış Şeyh Şamil ' gibi bir hite imza atmış, Türkiye'nin ilk konser albümünü yayınlamış 'dev orkestra'.
İSTANBUL GELİŞİM ORKESTRASI: Batı ile Doğuyu iyi özümsemiş Selçuk Başar ile arkadaşları, piyasanın taleplerini gözardı etmeden, araya serpiştirdikleri sıra dışı işlerle sınırları zorlamıştı.
KUPA DÖRTLÜSÜ: Tavernadan çıkıp iki uzunçalar ve on kadar 45'lik yapan, başkalarının kayıtlarında çalan orkestranın orgun sürüklediği soundu, kendilerinden sonra gelen birçok orkestra tarafından taklit edilmişti.
OSMAN İŞMEN ORKESTRASI: Milliyet'in yarışmasında parladı; genç yaşta orkestrasını kurdu ve yabancı şeflerin albümlerini alt eden her albümüyle listebaşı oldu.
ŞERİF YÜZBAŞIOĞLU ORKESTRASI: Her zaman iyi müzisyenlerin çaldığı, 'milli takım' kıvamındaki oluşum.