1 MAYIS MARŞI'NIN YARATICISI SARPER ÖZSAN YAŞAMINI YİTİRDİ

19 Aralık 2022 Pazartesi 19:32

1 Mayıs Marşı'nın söz yazarı ve bestecisi Sarper Özsan 78 yaşında Ankara’da yaşamını yitirdi. 1969’da Ankara Devlet Konservatuarı kompozisyon bölümünden mezun olan Sarper Özsan 1970’te TRT’de çalışmaya başladı. 1971’de tutuklanan Özsan 20 ay hapis kaldı. Daha sonra İstanbul Devlet Konservatuarı’nda öğretim üyeliği yaptı ve 1987’de TRT’ye döndü. 1982’de yönetim kurulu üyeliği görevinden alınmasının ardından Danıştay’a yaptığı başvuru sonrası 1990’da görevine iade edildi.

Sarper Özsan işçilerin coşkuyla söylediği 1 Marşı'nı 1974 yılında yazdı. Ayrıca Cem Karaca’nın seslendirdiği “Durduramayacaklar Halkın Çoşkun Selini” parçasının bestesi de Özsan’a ait.

Bir Ceza Avukatının Anıları, Asiye Nasıl Kurtulur, Fosforlu Cevriye gibi sinema tarihinde yer edinen filmlerin müzikleri de Sarper Özsan’ın imzasını taşıyor.

MURAT MERİÇ'İN KALEMİNDEN 1 MAYIS MARŞI:

´1 Mayıs´ marşının bir ayrıksı tarafı var: Kitlelerce kabul gören ilk ´yerli´ marş bu. Öncesinde (ve sonrasında) dış mihraklarca yazılmış marşlara sahip çıkan ve onları Türkçeleştiren memleket solunun, ´1 Mayıs´ı bu kadar sahiplenmesinin altında yatan etkenlerden biri de, bu topraklardan çıkmış olması.
Marşın hikâyesi enteresan: 1974´te Bertolt Brecht´in Maksim Gorki´den uyarladığı ´Ana´ adlı oyun, Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından sergileniyor. Rutkay Aziz´in sahneye koyduğu oyunda Erkan Yücel, Savaş Yurttaş, Yaman Okay, Meral Niron, Erol Demiröz gibi isimler rol alıyor. Oyunun müziklerini yapan Sarper Özsan, bu marşı Rusya´da ´Kanlı 1 Mayıs´ olarak bilinen 1905 kutlamasının mevzu edildiği sahne için yazıyor. Tekstte ´İşçiler marş söyleyerek girer´ cümlesi var ancak marşın ne olduğuna dair bir bilgi yok. Özsan, sözlerini de kendisinin yazdığı bu marşı oyuna dahil ediyor ve ´1 Mayıs´ ilk kez bu oyunda seslendiriliyor.
Sarper Özsan, okullu bir besteci. 1977´de Aydınlık bünyesinde bir koro kuruyor, yönetiyor ve onlarla pek çok yerde konserler veriyor. Bu koroyu kurmadaki amacını "Tek sesli bir koro oluşturmak istemiyordum; tek sesle türkü okuyan bir koronun o dönemki devrimci yönelimin ihtiyaçlarını karşılayamayacağını düşünüyordum. Sadece bizim şarkı, türkü ve marşlarımızı değil, gerektiğinde Bach´tan, Beethoven´dan da eserler seslendirebilir bir koro oluşturmaya çalıştım" cümlesiyle anlatıyor.
Marşla ilgili çok konuşmuyor, kendisinden çıktığını ve halkın malı olduğunu söyleyerek geri çekilmeyi tercih ediyor. Ancak geçtiğimiz yıl Celal Üster´e şunları anlatmış: "Buraya nereden, nasıl bir marş bulacağımı bilemedim. En iyisi, benim bu sahneye uygun bir marş sözü yazıp bestelememdi. Sözlerde ve müzikte hem o günlerin ortamına uygun düşecek, ama aynı zamanda bizlerin içinde bulunduğumuz ortama aykırı düşmeyecek bir marş olmasına dikkat ettim. 1 Mayıs Marşı böyle ortaya çıktı. (...) Sözlere günümüzü anlatan dizeler de koymuştum. Müzikte ise oyunun geçtiği yere ve tarihe aykırı düşmeyecek, ama halkımızın da kulağına aykırı gelmeyecek bir yol seçtim. Örneğin, ´1 Mayıs Marşı´nın ezgisinin temeli, bizim Kürdî dizimizle sol minör dizisinin karışımı sayılabilir. Marşı yazarken sevilebilir ve rahatlıkla söylenebilir bir marş olduğunu düşünüyordum. Ama marşın, oyunun sınırlarını aşıp bu denli yaygın bir duruma geleceğini o gün düşünmem olanaksızdı."