SELAMİ KARAİBRAHİMGİL YAŞAMINI YİTİRDİ

28 Aralık 2024 Cumartesi 20:00

Modern Folk Üçlüsü’nün kurucu üyelerinden Selami İbrahimgil 80 yaşında yaşamını yitirdi. Haberi, radyo programcısı ve sunucusu Sebla Özveren sosyal medya hesabından duyurdu.
Özveren, yaptığı paylaşımda, 'Ülkemizin en önemli gruplarından biriydi. 3’üde yakın dostumuzdu. Bugün Selamı Karaibrahimgil’i kaybettik. Uzun zamandır hastaydı. Eşi ile zaman zaman konuşuyorduk. O kadar üzüldüm ki.. Nur içinde yatsın. Mekanı cennet olsun' dedi.

SELAMİ KARAİBRAHİMGİL
15.11.1944 Hendek doğumludur. Vali muavini olan babasının görevi nedeniyle çocukluğu Anadolu’nun çeşitli yerlerinde geçer. Ankara Koleji’nde öğrenim görürken halk müziklerine merak sarar. 1969’da Modern Folk Üçlüsü’nü kuranlar arasında yer alır.
Ankara Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi İtalyan Filolojisi’ni bitirir. Turizm-Tanıtma Bakanlığı’nda çalışmaya başlar ve Tanıtma Genel Müdürlüğü Gösteriler Dairesi başkanlığına yükselir. Londra Turizm Müşavirliği’nde görevlendirilir, New York’da Tanıtma Ateşesi olur.

MODERN FOLK ÜÇLÜSÜ

Gelenekselden çağdaşa modern bir öykü

1970’lerde tek sesli halk müziğini çok sesli hale getirmekle işe başlayan, yarışmalarla, konserlerle Anadolu’yu dünyaya taşıyan Modern Folk Üçlüsü, dile kolay, o gün bugündür müziğin içinde ve ürettikleri hâlâ ilk günkü lezzetiyle, tazeliğiyle kulaklarda.
Grubun uzun yolculuğundan ana hatlarıyla çıkabilecek özet şöyle; önce Doğan Canku, Esin Afşar’la tanışır; babası Şeref Canku’nun Anadolu’nun çeşitli yörelerinde gerçekleştirdiği derlemeleri birlikte değerlendirirler. Bu ikilinin arayışı kısa sürede taraftar bulur ve yaptıkları, Batı’daki yeni folk arayışlarının bir uzantısı olarak Türkiye’de yeşeren halk müziğini modernleştirme akımına güç katar.
Aynı günlerde Ahmet Kurtaran (banço), Ergun Aydın (gitar) ve Ahmet Helvacıoğlu (gitar) adlı üç genç, Esin Afşar’a başvurup ona eşlik etmek istediklerini söyler; Afşar teklifi kabul eder ve adlarını ‘Ban-gi-bas’ koymuş bu üçlüyle hemen provalara girişir.
Ancak grubun ömrü uzun olmaz; Ahmet Helvacıoğlu ABD’ye gider, Ergun Aydın da Kurtaran’dan ayrılır.
Bu kez Ahmet Kurtaran’la Doğan Canku, Esin Afşar’a eşlik için bir araya gelir. Üçüncü eleman olarak da, o dönem Amerikan folkuyla uğraşan Selami Karaibrahimgil’i alırlar yanlarına.
Üçlü, bir süre Afşar’la ‘Esin Afşar ve Arkadaşları’ adıyla müzik yaptıktan ve dört 45’likte birlikte çaldıktan sonra bağımsızlığını ilan eder.
Temmuz 1969’da kurulan grubun isim babalığını, Modern Folk Üçlüsü’nün iddia ettiği üzere Karaibrahimgil yapar (Esin Afşar ise bu adı onlara kendisinin verdiğini söylemektedir). Modern Folk Üçlüsü Türk Halk müziğini, Klasik Türk müziğini polifonize edip dünyaya tanıtmak amacıyla yola koyulur.
İlk günlerde, kullandıkları 12 telli gitar ve banço nedeniyle, ünlü grup Kingston Trio’nun Türkiye şubesi diye de tanımlanan Modern Folk Üçlüsü, bağlama ile diğer yerel halk sazlarımızı baş tacı eden Anadolu Popçular’ın aksine, sadece Batı enstrümanlarıyla müziğimizi modernleştirmeyi seçer.
Bağlama kullanmama ve modaya karşı durma kararını şöyle açıklar grup: ‘Folk müziğini modernize etmek için modern aletler kullanmalıyız. Üç tane bağlamayla da yapabilirdik bu işi. Bağlamanın yukarıdan aşağıya vurulmasında ortaya ikili, dörtlü aralıklar çıkacak. Halbuki modernize olmuş enstrümanlarda, gitarda yukarıdan aşağıya vurulduğunda 1, 3, 5 aralıkları ortaya çıkar. Orkestrada şimdi aynı melodiyi verebilmek için birisi başka vuracak ve garip sesler çıkacak’…
Bu özellikleriyle diğerlerinden farklı bir yönde ilerleyen ‘bağlamasız’ grup, ilk plağı Deriko/Ali Paşa Ağıtı’nı Ocak 1970’de yayımlar. Deriko, Modern Folk Üçlüsü’nü kısa sürede basının gündemine ve listelerin ilk sırasına oturtur.

Bağlamasız folk müzik

Basına hedeflerini o günlerde şöyle anlatırlar: ‘Folkun belirli bir enstrümanla icrası düşünülemez; yani çok kimsenin söylediği gibi folk sadece bağlamayla icra edilemez. İlk önce folku modern kalıplara uyarlayıp, halka bizim folkumuzun böyle de olabileceğini göstereceğiz. İyice benimsettikten sonra işin daha zoruna, kulağa daha yabancı gelen armonileri çalıp, polifonik hale getireceğiz. İşte böyle modernize edeceğiz. Eğer parçalarımızda bağlama kullanacak olsak müziğimizin nasıl zayıf kalacağını görürdünüz. Herkes bizi tenkit etmekte serbesttir. Meyve veren ağaç taşlanır. Biz ne yaptığımızı biliyoruz...’
İlk konserini Nisan 1970’de Timur Selçuk’la aynı sahnede veren Modern Folk Üçlüsü kısa sürede büyük mesafe alır. Artarda yayımlanan plaklar iyi satış grafiği çizerken, genç üçlü çeşitli yayın organlarında yılın grubu seçilir. Öyle ki, Hey Dergisi okurları arasında yapılan ankette, en yakın rakipleri Moğollar’dan yaklaşık dört kat fazla oy alarak yılın grubu unvanına layık görülür Modern Folk Üçlüsü.
Halkla ve basınla ilişkilerini düzenlemeyi üstlenmiş Hıncal Uluç’un yardımıyla gayet başarılı bir tanıtım politikası yürütülür. Anadolu Pop/Rock’ın ‘beat ve rockçı’ cenahına oranla daha sakin sularda gezinen grup, zoru başararak 7’den 70’e herkesin sevgisini kazanır.
Modern Folk Üçlüsü’nün bir başka hedefi de Türkiye’de o güne kadar derlenmemiş bir çocuk şarkıları repertuvarı oluşturmak ve çocukları müzik konusunda eğitmektir. Bu amaçla, Ankara televizyonunda haftada bir ‘Bu Akşam Sizlerleyiz’ adlı programı hazırlamakla yetinmeyip ilkokulları da dolaşarak müzik zevki aşılamaya çalışırlar.
1971 yılında kendi adlarını taşıyan ilk uzunçalarları yayımlarlar. Bu albümde, Sarı Kız, Ali Paşa Ağıtı, Tello, Senden Bana Yar Olmaz, Gökte Yıldız Ay misun, Sarhoş Oğlan, Bugün Ayın Üçüdür, Tiki Tiki Tak, Leblebinin Hikâyesi, Leblebi adlı parçalar vardır. Yapıt, konser kayıtlarından oluşur ve grubu canlı dinleyemeyenlere konser performansını aktarabilmek amacıyla hazırlandığı belirtilir.
Aynı yıl grup Hey dergisine hedeflerini şöyle açıklar: ‘Beatles gibi bir müzik akımının öncüsü olmayı, ona adımızı vermeyi başardık ve bugün Türkiye’de bir Modern Folk müziği var... Bundan sonra hedefimiz Los Paraguayos gibi, ülkemizin adını dünyanın en uzak köşelerine müzik yoluyla götürmeyi başarmak...’

33 ülkede 280 konser

Kendi olanaklarıyla olmasa da grup, devletin müzik elçiliğini yaparak hedeflerini gerçekleştirmeye başlar. Ancak, 1971 yılının sonlarına doğru, Kurtaran ile İbrahimgil öğrenimini gördükleri mesleklerini icra etmek amacıyla profesyonel sahne faaliyetlerini dondurur. Aralık’ta Diley Diley Yar/Gelin Ayşe plağını çıkardıktan sonra çalışmalarına ara verirler ve yaşamını müzikle kazanan Doğan Canku kalkıp Durul Gence’nin orkestrasına (Durul Gence-7) girer.
Kurtaran-Karaibrahimgil ikilisi bir süre sonra kararlarından vaz geçip yeniden bir araya gelir ve eleman aramaya başlar. İstedikleri adamı bir türlü bulamayınca Canku ekibe döner ve Modern Folk Üçlüsü Aralık 1972’de klasik kadrosuyla yoluna devam eder.
1973 yılı verimli geçer; kendi adlarına iki plak yaptıktan sonra bir de Tanju Okan ve Nilüfer’le stüdyoya girerek Auntie adlı Fransız parçanın aranjmanı ‘Arkadaş Dur Bekle’ ile yine Fransız parça Une Belle Histoire’in aranjmanı ‘Kim Ayırdı Sevenleri’den oluşan 45’liği doldururlar. Bu plak, Philips firmasının yaş günü şerefine üretilir.
Bir tarafta Barış Manço, Cem Karaca, Moğollar gibi isimler Anadolu’nun ezgilerini pop ve rock aracılığıyla megapolleşmeye başlayan büyük yerleşim merkezlerine taşırken, Modern Folk Üçlüsü de yapıtlardaki melodiyi bozmadan üzerine armoniyi koyarak özgün bir çizgi oturtmaya çalışmakta, halk müziğini itinayla modernize ederek milyonlarca insana daha ritmik, renkli, çağdaş bir yorumla sunmaktadır.
İlginç bir durum yaşanmaktadır. Devlet, Modern Folk Üçlüsü’nü Türkiye’yi temsil etmesi için yurtdışına müzik elçisi diye gönderir, 33 ülkede 280 konser verdirtir ama, kendi radyo ve televizyonuna çıkartmaz.
Nedeni de, Modern Folk Üçlüsü’nün arı kovanına çomak sokmasıdır. Bazı kesimlerin devletin radyo ve televizyon arşivinde büyük kıskançlıkla, gözü gibi sakladığı hazineye uzanmışlar, bunları Batı armonisiyle seslendirmişlerdir.
Olacak iş değildir, geleneğe aykırıdır; engellenmelidir. Sonuçta bir yolunu bulup akıma dur denilir ekranda ve mikrofonda. TRT Denetim Kurulu bütün parçalarını yasaklar grubun. Hatta bir ara basında, ‘40 Yıl Önce’ albümünün TRT Denetim Kurulu’na dahi ulaşmadan Müzik Dairesi tarafından direk yayınlanamaz kararıyla cezalandırıldığı haberleri çıkar.
Sonuçta, sansürcülerin dediği olur ve yeni türün tutması halinde, TRT bünyesinde ya da piyasada çalışan birçok halk müziği sanatçısının ekmeksiz kalma tehlikesinin önüne denetim sayesinde set çekilir.
Ancak, Modern Folk Üçlüsü pes etmez ve folkla birlikte bir başka yola daha sapmayı kararlaştırır. Adlarındaki folk lafına rağmen Klasik Türk Sanat musikisini de çok sesli yorumlamayı deneyeceklerdir bundan böyle.

Takalar geliyor, allı, yeşilli

1974’te Canku, Hacettepe Üniversitesi’nde kurulan ‘Müzik Ve Güzel Sanatlar Bölümü’nde müzik direktörlüğüne başlarken üçlü, ‘Alaturka’ yapıtlara yer verdikleri ‘40 Yıl Sonra’ (Dün Bugün Yarın grubuyla kayıtlarda işbirliği yaparlar, düzenlemeleri de Attila Özdemiroğlu yazar) adlı albümle yerli pop tarihinde yepyeni sayfa açar.
Yenilikler bununla bitmez; her dönem müziğine farklı renkler katmayı önemseyen MFÜ, 70’lerin sonunda, bu kez ‘Çocuklarımız İçin’ ve ‘Pop’ adlı albümlerle başka türleri dener.
Arayışlar devam etmektedir; 1974’de Hafif Müzik Derneği’nin düzenlediği Topluiğne Müzik Yarışması’na Dudilli’yle katılırlar ve Doğan Canku’nun Karadeniz havasındaki denemesiyle dereceye giremezler.
O dönem Ecevit ile onun simge sloganı ‘Ak Günler’ çok modadır; Canku kalkar, Ecevit’in Takalar adlı şiirini besteler. Üçlünün 1978 tarihli yeni albümün ismi de Takalar olur.
1978’de ayrıca, Nükhet Duru’yla birlikte ‘Anadolu Majör’ adıyla bir araya gelirler ve Kocatepe bestesi Dostluğa Davet ile Eurovision Türkiye elemelerine katılıp üçüncü olurlar; ardından Seul Şarkı Yarışması’nda aynı parçayla en iyi performans ödülünü kazanırlar.
1979’da ise Dünya Çocuk Yılı onuruna ‘Çocuklarımız İçin’ albümünü üretirler. Bir yıl sonra sıra, kayıtları Ankara’da tamamlanan, halk müziği ve sanat musikimizden uzak düzenlemeler içeren, tamamen pop eğilimli ‘Pop’ adlı albümdedir.
Eurovision’u hiç ihmal etmezler; 1981’de Ayşegül Aldinç’le birlikte yorumladıkları Dönme Dolap adlı besteyle Türkiye’de birinci olup TRT’yi Dublin’de temsil ederler ve 18.’likle yurda dönerler...
Seksenler, Modern Folk Üçlüsü için durgun geçecektir. Doğan Canku yine solo çalışmalara yönelir. Gitarını alıp Köçekçeler (1987) adlı albümü hazırlar ve tamamen arabeske teslim olmuş yerli popun yüreğine su serper.
Modern Folk Üçlüsü bünyesindeki çalışmalar konserlerle sınırlanırken, Sonsuza Dek-Ayrılık (1990) adlı bir albüm daha yayımlayan Canku, öğrenci yetiştirmeye başlar.
O günlerde Selami Karaibrahimgil, Dışişleri’ndeki görevi nedeniyle yurtdışına gider ve Modern Folk Üçlüsü faaliyetlerine ara verir.
Doksanlar’ın ortasında ise Ahmet Kurtaran ile Selami Karaibrahimgil, aralarına Hasan Cihat Örter’i alıp Canku’suz grubu ‘Modern Folk’ adıyla yeniden ayağa kaldırmayı dener ama bu birliktelik fazla sürmez.
Sıra, bu sıradışı grubun yaptıklarını antolojilerde toplamaya gelmiştir. Modern Folk Üçlüsü’nü zirveye taşıyan parçalardan oluşan ‘best of’ albümü 1999’un sonlarında ‘Müziğimizde Bir Doğru Nota Öyküsü’ gibi iddialı bir isimle yayımlanır. Başta Canku olmak üzere, müziğimizi evrenselleştirme yolunda önemli adımlar atmış üçlünün serüvenini tüm zenginliğiyle 21. yüzyıla taşır bu albüm.
Aktif müzikten kopmayan Canku 2001 yılında ‘Doğa-n’ın Uyanışı’ albümüyle yeniden listelere döner; ADA Müzik de aynı yıl, grubun 1986’da verdiği Bizim Tepe konserinin kayıtlarını çift CD-kaset halinde yayımlar.
Modern Folk Üçlüsü başlıklı öykünün geçmişteki izleri bu derece görkemlidir; elemanların enerjisi ve arzusu tükenmedikçe devamının da geleceği söylenebilir; bazen konserlerle, bazen söyleşilerle; kim bilir, belki yepyeni albümlerle…

45’LİK:

. Deriko/Ali Paşa Ağıtı (1970)
. Sarhoş Oğlan (Halalay Çocuk)/Leblebi (1970)
. Tello/Su Gelir Ark Uyanır (1970)
. Diley Diley Yar/Gelin Ayşe (1971)
. Hiç Belli Olmaz/Unutalım Her Derdi (1973)
. Klasikler 1/Ağlamak Geliyor İçimden (1973)
. Arkadaş Dur Bekle-Kim Ayırdı Sevenleri (Nilüfer ve Tanju Okan’la-1973)
. Dözerem/Dudilli (1974)
. Gecelerim/Elif (1974)
. Dostluğa Davet/Takalar (Nükhet Duru’yla-1978)
. Dönme Dolap (Modern Folk-Ayşegül)-Miras (Coşkun Demir) (1981)

ALBÜM:

. Modern Folk Üçlüsü (1971)
. 40 Yıl Sonra (1974)
. Takalar (1978)
. Çocuklarımız İçin (1979)
. Pop (1980)
. Çocuklara Şiirler ve Şarkılar (1985)
. İstanbul Şarkıları (Emel Sayın’la-1997)
. Müziğimizde Bir Doğru Nota Öyküsü (1999)
. Bizim Tepe Konseri (2001)