DÜM-TEK (MOĞOLLAR)

12 Ekim 2022 Çarşamba 22:20

Moğollar’ın ‘Anadolu pop’ adını ilk dillendirdiği tarih 1969; isim babası da grubun bas gitaristi Taner Öngür.

Devamında grup Anadolu popu dünyaya taşıyabilme hedefiyle Avrupa’ya adımı Paris’te atıyor.

Soundlarını ilginç bulan birkaç şirketten teklif alıyorlar ve görüşmelerin ardından, İstanbul’da hazırladıkları besteleri 1971’in ilk günlerinde La Guild International du Disque etiketiyle yayımlanacak ‘Dances Et Rythmes de La Turquie ‘Dhier A’Aujourd’hui’ (Dünden Bugüne Türkiye’nin Dans ve Ritmleri) albümünde topluyorlar.

Ardından ülkeye dönüp turne yaparken Mart 1971’de Paris’ten haber geliyor Moğollar’a. Danses Et Rythmes de La Turquie ‘Dhier A’Aujourd’hui, daha önce Jimi Hendrix (Electric Ladyland albümü) ile Pink Floyd grubuna (Umma Gumma albümü) verilmiş Academie Charles Cros Grand Prix du Disque ödülüne layık görülüyor.

Ödüle tam sayfa ayıran Hürriyet gazetesi 17 Mart 1971 tarihli sayısında bu haberi ‘Moğollar davul ve zurna ile Akademi ödülünü kazandı’, şeklinde veriyor.

Ödülden sonra Moğollar, yeniden Paris’in yolunu tutuyor. Apar topar gidişin ardında Yörükoğlu ile Öngür’ün askere alınmalarını ileriye atma amacı da var.

Paris’te bu kez CBS etiketiyle Behind the Dark/Hitchin adlı 45’liği yayımlıyor grup. Plağı şöyle tanıtıyor Fransızlar: ‘Pikabın kolunu plağın üzerine koyup dinlemeye başladığınızda Doğu’dan gelen bir grubun varlığını anlayacaksınız. Moğollar, bir çeşit sitar olan bağlamayı pop müziğe iyi uygulamalarıyla dikkat çekiyor. Öğütleyebileceğimiz tek şey, yalnız Türkler’in bilebildiği bu ritmin akışına, sihrine kendinizi bırakmanız’…

Müzikal açıdan her şey iyi güzel ama istedikleri patlama bir türlü gerçekleşmiyor. Moğollar’la çalışan menajerler büyük işler bulamıyor, grubu vitrine koyamıyor. Hal böyle olunca da, Fransa macerası yine yarıda kalıyor ve elemanlara Türkiye yolu gözüküyor.

İkinci Paris seferinde Dominique Meraud’la evlenen Engin Yörükoğlu grupla birlikte Türkiye’ye dönmüyor ve bir süre sonra Barış Manço’yla anlaşarak İstanbul’a gelip Kurtalan Ekspres’in kurucu kadrosunda yer alıyor…

Moğollar’da ise Cem Karaca günleri başlıyor; çok başarılı işlere de imza atılıyor ama, Karaca ile Moğollar’ın birlikteliği pek sağlıklı yürümüyor.

Cem Karaca’yla ayrıldıktan sonra Moğollar’ın Türkiye ayağını dağıtan Berkay, Şubat 1974’te Fransa’ya gidiyor ve Kurtalan Ekspres’le vedalaşmış Engin Yörükoğlu’yla bu ülkede grubu yeniden kuruyor.

İkili, Fransa’da Moğollar ismini sürdürebilmek için çok çabalıyor. Ancak, bulabildikleri elemanların katkısı iyi eşlikten öteye gidemiyor. Moğollar’ın son 45’liği Tanrıların Arabaları/Bu Nasıl Dünya da bu dönemde çıkartılıyor.

Berkay ile Yörükoğlu’nun Avrupa’da kalabilmeleri için para kazanmaları gerekmekte. Naki Ataman (Nick Androwitch adını kullanmıştır-piyano), milli bassçı Alper Feyman ve Amerikalı Sulubika’yla (flüt) bir araya gelip İtalya’da NATO üssünde dans müziği yapıyorlar.

Dans müziği macerası, Moğollar’ın Avrupa başarı hedefinin sona erdiği anlamına gelmiyor. Paris’ten yeni bir albüm teklifi alan Yörükoğlu-Berkay ikilisi, Fransız Michael Solobir (bass) ile Romen Didier’in (tuşlular) katkılarıyla Fransa’da ikinci uzunçalarları Hittit Sun’u (RCA etiketli) yapıyor.

Sürekli değişen elemanlarla bayrağı taşımaya çalışan Berkay ile Yörükoğlu’nun yanında 1975 yılında Orhan Öncan (gitar), Aret Yazıcı (tuşlular), Akay Temiz (davul, vurmalılar), Mithat Danışan (bass) var. Bir ara, Oğuz Abadan da Moğollar’da gitar çalıyor.

Aynı yıl, Hittit Sun albümünü Türkiye’de Düm-Tek (Coşkun Plak) adıyla yayımlayan Moğollar’ın Fransa macerası değerlendirildiğinde, üç 45’lik ile iki uzunçalar ve eleman sıkıntısına karşın vasatı aşan işler çıkarıldığı görülüyor. Albüme ismini veren Düm-Tek, Cahit Berkay bestesi ve ‘düm-teka-düm-tek’ nakaratı hariç bütünüyle sözsüz parça.

Yıllarca birçok Yeşilçam filminde kullanılan Düm-Tek, asma davul ile bas gitarın başarılı yürüyüşü, yaylı tamburun varlığı ile gitarın gücüyle çok seviliyor.

Türkiye’nin 2000 Yaz Olimpiyatları adaylığını sürdürdüğü günlerde kampanyanın müziklerinden biri seçilen Düm-Tek’in bugüne dek Moğollar tarafından üç ayrı düzenlemesi yazılıyor.

Bu arada Hadise de ismi ödünç aldığı Düm Tek’le Türkiye adına Eurovision’da yarışıyor.