GIOVANNI SCOGNAMILLO YAŞAMINI YİTİRDİ
Sinema yazarı, eleştirmen, SİYAD ÜYESİ ve tarihçi Giovanni Scognamillo 87 yaşında yaşamını yitirdi. Cenaze töreni, Pazartesi saat 13.00´te İstanbul Feriköy Latin Kilisesi´nde gerçekleşecek.
KİMDİR?
Giovanni Scognamillo, 25 Nisan 1929 yılında İstanbul’un Beyoğlu semtinde doğdu. Annesi İstanbullu bir Rum, babası da İstanbul doğumlu bir İtalyan’dı. Babası Leone Scognamillo, Beyoğlu’ndaki Elhamra Sineması’nın müdürüydü. Annesi ise sessiz dönemde ara yazıları döşeyip siyah-beyaz filmleri boyuyordu. Beyoğlu’nun en önemli sinemacıları Scognamillo ailesinin etrafındaydı. Elhamra’nın müdürü olan babasının dışında, eniştesi önce Kadıköy’deki Süreyya sonra da Atlas sinemasını yönetti. Aile dostları olan Fernando Franco Saray Sineması’nı, İpekçi Kardeşler Melek ve İpek Sinemaları’nı, Çangopulos ailesi ise Lüks Sineması’nı uzun süre idare etti. Scognamillo bu sayede sinemayla çevrili bir ortamda dünyaya geldi.
Scognamillo öğrenimini İtalyan okullarında tamamladı. İtalyan Lisesi’nin edebiyat bölümünden (Latince Felsefe) mezun oldu. İtalyan Kitabevi’nde yöneticiliğe başladı. Kitabevi macerası kısa sürdü. Banco di Roma’nın Beyoğlu şubesinde on dört yıl çalıştı. Bu süre zarfında sinemadan hiç kopmadı. 1948’den itibaren Spettacolo, Successo, Ita Cinematografia, Bianco e Nero, Kinematograph Weekly, Cinemonde ve Le Cinema European gibi pek çok saygın yabancı yayında yazıları yayınlandı.
Giovanni Scognamillo, Türk basınında yazmaya Akşam gazetesinde başladı. Halit Refiğ Akşam gazetesinden yönetmenlik yapmak için ayrıldıktan sonra, yine Refiğ’in tavsiyesiyle Akşam’a geçti. Akşam’da haftalık film eleştirileri yazmaya başlayan Scognamillo, ardından Yön, Akis, Sinema 65 ve Yedinci Sanat da yazmaya devam etti.
1960’lı yılların ikinci yarısında, sinema yazarlığının haricinde Türkiye’de çekilen İtalyan, Fransız ve İspanyol filmlerinde yapım görevlisi ve yönetmen yardımcısı olarak çalıştı. Sean Connery, Charles Bronson, Pedro Armendariz, Tony Curtis, Melina Mercouri ve Maximilian Shell gibi dünyaca ünlü oyuncular film çekimleri için Türkiye’ye gelmekteydi. Scognamillo da Stephan Melikyan’la birlikte Türkiye’de film çekmek isteyen yabancı yapımcılara yönelik bir servis kurdu. İlk çalıştığı film bir Bond müsveddesi olan İstanbul’da Fırtına (Agenta 077 Dall’oriente con Furore) filmiydi. Daha sonra yine benzer bir çalışma olan Coplan İstanbul’da (Coplan Casse Tout) filminde görev aldı. Bu dönemde yine B tipi filmleriyle tanınan Umberto Lenzi ve Jesus Franco gibi yönetmenlerle de çalıştı. Turgut Demirağ için iki tane senaryo yazdı ama bunlar filme çekilmedi.
İlerleyen zamanlarda Scognamillo, eniştesi Victor Castro ile birlikte Sinereklam şirketini kurdu. Sinereklam’ı eniştesi kurmuştu, ancak Scognamillo şirkete ortak olarak girdi. Dönemin en önemli reklam şirketlerinden Manajans ve Grafika gibi firmalarla birlikte çalıştılar ve sinema salonlarına reklam filmleri dağıttılar.
Altmışlı yılların ortalarından sonra Scognamillo’nun yazarlık kariyeri kitaplarla birlikte farklı bir yola girdi. İlk olarak Agâh Özgüç’le birlikte 1965 Sinema Yıllığı’nı hazırladılar. Sonrasında Türk Sinemasında Kadın ve Seks kitabı geldi. Özgüç’le birlikte çıkarttıkları bu iki yayından sonra, Scognamillo’nun en önemli eserlerinden biri olan Türk Sinemasında Altı Yönetmen çıktı. Türk Film Arşivi Yayınları tarafından basılan kitapta, sinemamızın altın yılları olarak kabul edilen 1960’lı yıllara damgasını vurmuş olan Lütfi Ö. Akad, Metin Erksan, Halit Refiğ, Osman Fahir Seden, Memduh Ün ve Atıf Yılmaz gibi yönetmenlerin sinemasını ele aldı.
1970’li yılların ortalarında Uzaydan Geldiler, Geleceğinizin Anahtarları ve Dünyamızın Gizli Sahipleri gibi bilimkurgu kitaplarıyla yazarlık serüvenine devam etti. 1979 yılında, Erler Film’de Dış İlişkiler Müdürü olarak göreve başladı. Ortak yapımlar için sıkça yurtdışına seyahat etti. Video teknolojisi yaygınlaşmaya başlayıp Ulusal Video kurulduğunda, Program Müdürlüğü’ne atandı. Almanya ve İsviçre’de teknik fuarlara, Roma ve Londra’da stüdyo ve laboratuar çalışmalarına katıldı. Pek çok film izleyerek Ulusal Video için programlamalar yaptı. Emekli olana kadar görevine devam etti. Farklı alanlarda faaliyet göstererek çok yoğun bir çalışma temposu için giren Scognamillo, 1987 yılının Ekim ayında stres ve sigaraya bağlı olarak bir felç geçirdi.
1997-1999 yılları arasında sadece dört sayısı çıkan Nostromo isimli bilimkurgu dergisinin editörlüğünü yaptı. Türk Sinema Tarihi, Bir Levantenin Beyoğlu Anıları, Cadde-i Kebir’de Sinema, Batı Sinemasında Türkiye ve Türkler, Fantastik Türk Sineması (Metin Demirhan’la birlikte), Bay Sinema Türker İnanoğlu gibi kitapları kaleme aldı. Akşam, Yön, Akis, Yeni Sinema ve Yedinci Sanat gibi gazete ve dergilerde başlayan sinema eleştirmenliği kariyerini de sonraki dönemde Beyazperde, Yeni İnsan Yeni Sinema, Yeni Film, Altyazı, Seyir ve Sonsuz Kare, Hayal Perdesi de dâhil olmak üzere pek çok dergide devam ettirdi. 2014 yılına kadar Bahçeşehir Üniversitesi’nde sinema dersi verdi.
İstanbul Film Festivali’nde Onur Ödülü, İzmir ve Ankara Film Festivali’nde ve SİYAD ödül töreninde ise Emek Ödülü’ne layık görüldü. İtalyan Kültür Enstitüsü ve Beyoğlu Yazarları Ödülü verildi. İtalyan hükümetinin şahsına verdiği Şövalye unvanı da bulunmaktadır.
ESERLERİ
KİTAPLAR
1965 1965/1966 Sinema Yıllığı (Agâh Özgüç ile birlikte)
1965 Türk Sinemasında Kadın ve Seks (Agâh Özgüç ile birlikte)
1973 Türk Sinemasında Altı Yönetmen
1973 Dünyamızın Gizli Sahipleri (1982, 1996 ve 2006’da yeni baskısı yapıldı.)
1974 Uzaydan Geldiler
1975 Geleceğinizin Anahtarları
1976 Batının İnanç Temelleri
1987 Türk Sinema Tarihi Birinci Cilt, 1896 - 1959
1988 Türk Sinema Tarihi İkinci Cilt, 1960 - 1986
1990 Bir Levantenin Beyoğlu Anıları (2002 ve 2009’da yeni baskısı yapıldı.)
1991 Cadde-i Kebir´de Sinema (2008’de yeni baskısı yapıldı.)
1993 İstanbul Gizemleri: Büyüler, Yatırlar, İnançlar
1994 Beyoğlu´nda Fuhuş
1994 Dehşetin Kapıları - Korku Edebiyatına Giriş
1994 Amerikan Sineması
1996 Batı Sinemasında Türkiye ve Türkler (2006’da yeni baskısı yapıldı.)
1996 Korkunun Sanatları
1997 Yeşilçam´dan Önce, Yeşilçam´dan Sonra
1997 Dünya Sinema Sanayii
1998 Türk Sinema Tarihi (2003 ve 2014’te yeni baskısı yapıldı.)
1998 I Misteri di Istanbul (İstanbul Gizemleri)
1998 Dracula, Mito Perenne (Dracula, Ölümsüz Mitos)
1999 Fantastik Türk Sineması (Metin Demirhan´la birlikte) [2005’te yeni baskısı yapıldı.)
1999 Mumyanın Mezarı
1999 Astroloji ve Yıldız Bilimi
1999 Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Büyü (Arif Arslan´la birlikte)
1999 Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Fal (Arif Arslan´la birlikte)
1999 Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Ruhçuluk ve Reenkarnasyon (Arif Arslan´la birlikte)
2000 Frankenstein´ın Laneti (2011’de yeni baskısı yapıldı.)
2000 Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Şeytan (Arif Arslan´la birlikte)
2000 Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Cinler (Arif Arslan´la birlikte)
2001 Beyoğlu Kabusları ve Diğer Öyküler
2002 Ziyaretçiler
2002 Erotik Türk Sineması (Metin Demirhan´la birlikte)
2002 Medeniyetler Çatışmasında Batı´nın İnanç Temelleri
2004 Bay Sinema Türker İnanoğlu
2005 Türk Sinemasında Şener Şen
2006 Canavarlar Yaratıklar Manyaklar
2006 İstanbul Gizemleri / Sırlar, Ziyaretçiler, Büyüler, Doğaüstü Olaylar
2006 Dehşet Öyküleri
2008 Bir Levanten Şövalye (Haz. Emel Armutçu)
2009 Giovanni Scognamillo Aşk ve Korku (Haz. Aylin Ünal)
2011 Vampir Manifestoları (Fatih Danacı ve Aylin Ünal’la birlikte)
2011 Giovanni Scognamillo’nun Gözüyle Yeşilçam (Haz. Barış Saydam)
ÇEVİRİLER
1970 Geceyarısı Kovboyu (James L. Herlihy)
1971 Frankeştayn (Mary Shelley)
1973 Adres Mezarlık (D.H. Clarke)
1975 Arkın Sinema Ansiklopedisi- Cilt I
1975 Arkın Sinema Ansiklopedisi- Cilt II
1975 Devrimler ve Kültür Tarihi Ansiklopedisi
1978 Batı´nın Çöküşü (O. Spengler)
1978 Mumya´nın Mezarı (John Burke)
1988 A Chonological History of the Turkish Cinema (Agâh Özgüç)
1996 Modern Büyücülük El Kitabı (Jonathan Caimert, Carl Rider)
1996 Burçlarınıza Göre Aşk ve Evlilik Falı (Johan Marqus)
ROL ALDIĞI FİLMLER
1997 - Kuşatma Altında Aşk
1996 - İstanbul Kanatlarımın Altında
1995 - Karanlık Sular
1995 - Bay E
1981 – Yüz Karası
1981 - Lo Scoiattolo (Türk-İtalyan ortak yapımı)
1967 - Silahları Ellerinde Öldüler
1967 - Söyleyin Genç Kızlara
1966 - Eşrefpaşalı
1965 - Sevmek Seni